رقص ظریف دیپلماسی در سایۀ رقابت‌های منطقه‌ای

یادداشت و تحلیل پایشگر: شهراد اثنی عشری

ایران و ترکیه، دو بازیگر کهن در صحنۀ سیاست خاورمیانه، همواره میان همکاری و رقابت در نوسان بوده‌اند.

تاریخ، آن‌ها را به هم پیوند داده، اما معادلات قدرت، گاه در مسیر واگرایی سوقشان داده است.
امروز، در پیچ‌وخم تحولات منطقه‌ای، بار دیگر زمزمه‌های اختلاف از زبان دیپلمات‌های آنکارا شنیده می‌شود؛ گویی سیاست، همچون موجی بر سطح آب، آرام نمی‌گیرد.

ترکیه، که در سال‌های اخیر با تکیه بر نفوذ منطقه‌ای خود به میدان سیاست‌های فعال‌تری گام نهاده، تلاش دارد مسیر خود را میان شرق و غرب ترسیم کند.
اظهارات اخیر وزیر خارجه این کشور، نه صرفاً بیان یک اختلاف، بلکه پژواکی از رقابتی است که در عمق معادلات خاورمیانه جریان دارد.
آنکارا می‌داند که بازی در زمین تحولات، نیازمند ظرافتی دوچندان است، چرا که ایجاد شکاف عمیق با تهران، هزینه‌ای سنگین برای هر دو کشور خواهد داشت.

اما سیاست، هنر حفظ تعادل است؛ همان‌گونه که روابط ایران و ترکیه، میان رقابت و تعامل جریان داشته، امروز نیز راه گفت‌وگو بر روی هر دو طرف بسته نیست.
اقتصاد، امنیت، و تاریخ مشترک، رشته‌هایی‌اند که دو کشور را به هم پیوند داده‌اند و قطع این رشته‌ها، بیش از آنکه سودی داشته باشد، تزلزل را به همراه خواهد آورد.
خردمندی دیپلماتیک اقتضا می‌کند که آنکارا و تهران، اختلافات را با زبانی دیگر، در مسیری دیگر، و با نگاهی فراتر از تنش‌های مقطعی مدیریت کنند.

در این بزنگاه حساس، آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد، درک این واقعیت است که منطقه، بیش از اختلاف، به ثبات نیاز دارد.
سیاست‌های نادرست، چونان بادهایی که بذر نفاق می‌کارند، می‌توانند فردا را به عرصۀ تندبادهای پیش‌بینی‌ناپذیر بدل کنند.
ایران و ترکیه، در مقام دو ستون استوار این جغرافیا، اگر به جای تقابل، راه تعامل را برگزینند، نه‌تنها منافع خود، که آینده منطقه را نیز از سایۀ بحران‌های تازه رها خواهند ساخت.