بررسی هزینه – فایده نظام بیمه گری تکافل در کشور/ خروجی تکافل، متناسب با حجم سرمایه‌گذاری نیست

اخبار بانک و بیمه پایشگر– هدف بیمه تکافل به‌عنوان جایگزین شرعی بیمه‌های مرسوم برای جوامع مسلمان، تطابق با اصول شریعت و جذب بازارهای جدید است.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری پایشگر، در ایران، این نوع بیمه طی یکی دو سال اخیر به یکی از موضوعات مورد توجه در صنعت بیمه تبدیل شده و هزینه‌های زیادی از سوی شرکت‌های بیمه و نهادهای ذی‌ربط صرف پژوهش، سخنرانی‌ها و ماموریت‌های مرتبط با این مفهوم شده است.
اما سوال اصلی این است که این تلاش‌ها چه دستاوردی برای صنعت بیمه داشته و آیا عملیاتی‌سازی آن موفق بوده است یا خیر؟

مفهوم و هدف بیمه تکافل

بیمه تکافل به‌عنوان جایگزینی اسلامی برای بیمه‌های مرسوم، مبتنی بر اصل مشارکت و تعاون است.
در این مدل، بیمه‌گذاران به‌جای پرداخت حق بیمه به شرکت بیمه، وجوه خود را در یک صندوق مشترک واریز می‌کنند و شرکت بیمه نقش مدیر این صندوق را برعهده دارد.
هدف اصلی این طرح جذب گروه‌هایی است که به دلیل ملاحظات شرعی، از بیمه‌های سنتی استفاده نمی‌کنند.

هزینه‌های انجام‌شده

بر اساس گزارش‌ها، در سال‌های اخیر میلیاردها تومان از بودجه صنعت بیمه صرف برگزاری همایش‌ها، سخنرانی‌ها، ماموریت‌های خارجی، و پژوهش‌های مرتبط با بیمه تکافل شده است.
هدف از این اقدامات، بومی‌سازی و معرفی این مدل بیمه به بازار ایران بوده است.
اما به نظر می‌رسد این هزینه‌ها تاکنون بیش از آنکه نتیجه عملی داشته باشد، صرف تبیین نظری و تبلیغات شده است.

دستاوردهای علمی و اجرایی

در سطح علمی، برخی مقالات و پژوهش‌ها در خصوص سازگاری بیمه تکافل با نظام اقتصادی ایران منتشر شده است.
همچنین، چندین همایش و کارگاه آموزشی برای مدیران و کارشناسان بیمه برگزار شده است.
اما در سطح اجرایی، آمارها نشان می‌دهد که صدور تکافل‌نامه‌ها بسیار محدود بوده و هنوز این مدل به‌طور گسترده در صنعت بیمه کشور جا نیفتاده است.

تعداد تکافل‌نامه‌های صادر شده

اطلاعات موجود نشان می‌دهد که تعداد تکافل‌نامه‌های صادر شده در ایران بسیار اندک بوده و در مقایسه با کل پرتفوی و عملکرد صنعت بیمه، سهم ناچیزی دارد.
در واقع، به نظر می‌رسد که بسیاری از بیمه‌گذاران، حتی در جوامع مسلمان، هنوز ترجیح می‌دهند از بیمه‌های سنتی استفاده کنند، چرا که مدل تکافل پیچیدگی‌ها و چالش‌های خاص خود را دارد.

چالش‌های اصلی

چندین چالش اساسی مانع از موفقیت این طرح در ایران شده است:

نبود تقاضای گسترده برای بیمه‌های مبتنی بر شریعت در بازار داخلی.

پیچیدگی‌های اجرایی و مقرراتی در تطبیق این مدل با ساختار صنعت بیمه ایران.

هزینه‌های بالای طراحی و راه‌اندازی سیستم‌های تکافل بدون بازدهی ملموس.

انتقادها به عملکرد صنعت بیمه

منتقدان معتقدند که هزینه‌های صرف شده برای بیمه تکافل در ایران، بیش از حد بوده و خروجی آن متناسب با این سرمایه‌گذاری نیست.
به‌ویژه این سوال مطرح است که چرا صنعت بیمه به‌جای تمرکز بر مشکلات جاری مانند نرخ‌گذاری نادرست، عدم تنوع محصولات، و ضعف در فناوری، منابع خود را صرف یک مدل نسبتا غیرضروری کرده است.

مقایسه با کشورهای دیگر

در کشورهای اسلامی مانند مالزی و عربستان، تکافل به دلیل ساختار مالی خاص و تقاضای بالای مذهبی با موفقیت روبرو بوده است.
اما در ایران، شرایط فرهنگی، اقتصادی و مذهبی متفاوت است و به نظر می‌رسد بسیاری از مشتریان نگرانی خاصی از جنبه‌های شرعی بیمه‌های سنتی ندارند.

جمع‌بندی

در مجموع، بیمه تکافل در ایران تاکنون دستاورد قابل توجهی برای صنعت بیمه نداشته است.
منابع مالی و انسانی زیادی صرف این طرح شده، اما به دلیل محدودیت تقاضا، پیچیدگی‌های اجرایی و ضعف در برنامه‌ریزی، تعداد تکافل‌نامه‌های صادر شده ناچیز است.
بهتر است صنعت بیمه با بازنگری در این برنامه، منابع خود را به سمت نیازهای واقعی بازار و بهبود خدمات موجود هدایت کند.