تاثیرانتشار گواهی سپرده بر بازار سرمایه/ ضریب نفوذ بورس در بین مردم افزایش یافت

گروه یادداشت و تحلیل پایشگر: مدت زمان زیادی از افزایش یک درصدی نرخ سود کوتاه مدت سپردههای بانکی به ۱۳درصد نمی گذرد. تصمیمی که از ۱۴تیرماه اجرایی شد و از فریز نرخ سود سپرده های بانکی (بلندمدت) در سطح ۱۵درصد حکایت داشت که در عمل به نفع بازار سهام تمام می شد. با این حال آنچه در پایا ن هفته گذشته توجه فعالان بازار سهام را به خود جلب کرد، موافقت بانک مرکزی با افزایش انتشار گواهی سپرده عام ۱۸درصدی در بانک ها بود. طبق اعلام بانک مرکزی، سقف انتشار «گواهی سپرده عام بانکها» در سال جاری تا تاریخ ۳۱شهریور ۹۹حداکثر به میزان ۲۰درصد سپرده هایبلندمدت آنها در پایان اسفند ۹۸خواهد بود. اواخر سال ۹۶نیز شاهد تصمیمات مشابه سیاستگذار پولی بودیم.

در آن سال دلیل اصلی اخذ چنین تصمیمی مدیریت نوسانات اخیر در بازار ارز بود. حال نیز کارشناسان مهم ترین دلیل افزایش انتشار گواهی سپرده بانکی ۱۸درصد را جمع کردن نقدینگی از بازارها به ویژه بازار ارز و سهام قلمداد می کنند. اما این مهم چه تاثیری بر روند بازار سهام به جا می گذارد؟ کاهش سرعت خلق پول: بانک مرکزی با افزایش انتشار گواهی سپرده عام ۱۸درصدی در بانک ها موافقت کرده، نهاد ناظر بازار پول پیش تر کف نرخ سود بین بانکی را به ۱۳درصد افزایش داده بود. این اقدامات در مجموع کاهش سرعت خلق پول را به دنبال دارد. این موضوع جایی اهمیت پیدا میکند که نگاهی به دلایل رشد یکسال گذشته قیمت سهام بیندازیم. خیلی دور نیست زمانی که ارزش معاملات خرد سهام در سال ۹۷به زحمت سطوح ۱۰۰میلیارد تومانی را تجربه می کرد. در یک سال اخیر اما روز به روز شاهد ثبت رکوردهای جدید این متغیر بودیم تا جایی که در روزهای گذشته ارزش معاملات خرد سهام در مجموع بورس و فرابورس به ۳۰هزار میلیارد تومان رسید . این اما تنها رکورد روزهای پرسود بورس تهران نبود. با هر عرضه اولیه حتی در مقیاس کوچک نیز رکوردهای جدید در تعداد مشارکتکنندگان مشاهده می شود. این هجوم نقدینگی به گردونه معاملات سهام مهمترین دلیلی است که میتوان برای تداوم رشد نماگرهای اصلی بورس تهران در یک سال اخیر و شتاب آن در سال جاری اعلام کرد. از این رو سیاست جدید بانک مرکزی برای افزایش انتشار گواهی سپرده ۱۸درصدی و به دنبال آن کاهش سرعت خلق پول می تواند تاثیر منفی بر بازار سهام به جا بگذارد.تغییر ملاک ارزش گذاری سهام: تاثیر این سیاست پولی بر بازار سهام را اما می توان از دریچه دیگری مورد بررسی قرار داد. یکی از اختلاف نظرهای فعلی فعالان بورس در این روزها بحث وجود یا نبود حباب در بازار سهام است. نیاز به تکرار نیست که طرفداران
حباب قیمت سهام، به متغیرهایی چون سودآوری و نسبت قیمت بر درآمد بورس نگاه کرده و آن را همخوان با همین نسبت در بازار پول نمیدانن د و با افزودن فشار تحریم ها، ریزش قیمتهای جهانی و سایر آسیب های ناشی از کرونا در کنار کسری بودجه دولت در سال پیش رو، ظرفیتهای بنیادی برای سهام قائل نیستند و سقوط شاخص بورس را حتمی می دانند. اما موافقان رونق بورس تحلیل خود را بر عواملی دیگری سوار می کنند. این گروه، محدودیت های معاملاتی در بازارهای همسایه (به خصوص مسکن)، حضور همهجانبه دولت در تالار بورس و افزایش بی سابقه ضریب نفوذ بازار سرمایه در بین توده مردم را از عوامل پیش برنده سهام می دانند. از این رو به نظر می رسد ملاکهای ارزشگذاری قیمت سهام که پیش تر و به طور صحیح بر مبنای بازده بدون ریسک تعیین می شد و با افزایش نسبت قیمت به درآمد(P/ E) بورس به بالاتر از هفت مرتبه، فرضیه حبابی شدن سهام مطرح میشد. این روزها اما رویکردها غالبا تغییر یافته است و نسبت قیمت به اجاره(P/ R) بازار مسکن به معیاری برای حباب سنجی بازار سهام تبدیل شده است. از این رو با توجه به نسبتP/ R بالاتر از ۲۵مرتبه در بازار مسکن، P/ E کنونی بورس تهران نیز توجیه می شود. از این رو در صورتی که این رویکرد میان فعالان بازار تغییری نکند، سیاست فعلی بانک مرکزی درخصوص افزایش انتشار گواهی سپرده بانکی نیز قاعدتا نباید اثری بر روند بازار سهام به جا بگذارد./مجمع فعالان اقتصادی