تحلیل فنی از ناکامی یک سیاست بیمه‌ای در مهار ریسک نوروزی/پویش نه به تصادف، مخاطب خاص نداشت

اخبار بانک و بیمه پایشگر– بیمه مرکزی در تعطیلات نوروز ۱۴۰۴ با بهره‌گیری از پویش «نه به تصادف» رویکردی متفاوت نسبت به سال‌های گذشته اتخاذ کرد.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری پایشگر، امسال به‌جای تمرکز صرف بر پوشش‌دهی بیمه‌ای و پرداخت خسارت، این نهاد به سمت سیاست‌گذاری پیشگیرانه و کاهش ریسک حرکت کرد.
استفاده از تحلیل‌های اکچوئری برای شناسایی نقاط حادثه‌خیز و تمرکز رسانه‌ای بر پیام‌های ایمنی، نشانه‌ای از بلوغ فنی بیمه مرکزی در مدیریت تقاضای خسارت بود، که نتیجه آن کاهش آمار تصادفات نسبت به نوروز ۱۴۰۳ گزارش شده است.

هم‌افزایی داده‌محور با نهادهای موازی

در اقدامی هوشمندانه، بیمه مرکزی با همکاری پلیس راهور، وزارت بهداشت و وزارت راه، به تجمیع داده‌های تصادفات، مکان‌یابی حوادث و رفتارهای پرخطر رانندگی پرداخت.
این همکاری منجر به تحلیل‌های ژئوریسک و ارسال هشدارهای هدفمند به رانندگان شد.
این داده‌محوری در تدوین استراتژی‌های بیمه‌ای برای ایام پرریسک، یک گام رو به جلو در تحول دیجیتال صنعت بیمه ایران محسوب می‌شود.

عملکرد صندوق خسارات بدنی در خط مقدم

صندوق تأمین خسارت‌های بدنی در نوروز ۱۴۰۴ نقش پررنگ‌تری نسبت به گذشته ایفا کرد.
با استقرار نمایندگان میدانی در بیمارستان‌ها و مراکز پزشکی قانونی، فرآیند ارزیابی و تأمین خسارات تسهیل شد.
همچنین این صندوق در قالب کمپین‌های میدانی و اطلاع‌رسانی، به تبیین مسئولیت قانونی خود در پوشش خسارت‌های بدون مقصر یا بدون بیمه‌نامه پرداخت.
این اقدام باعث افزایش اعتماد عمومی و تسهیل جبران خسارات شد.

تحلیل ریسک و کاهش نسبت خسارت

یکی از شاخص‌های فنی ارزیابی عملکرد بیمه‌ای، نسبت خسارت به حق بیمه است.
هرچند آمار دقیق هنوز منتشر نشده، اما کاهش قابل‌توجه در تعداد خسارات جرحی و فوتی نوروز ۱۴۰۴، نوید کاهش نسبت خسارت در بیمه شخص ثالث را می‌دهد.
این دستاورد، نتیجه‌ی هم‌راستاسازی اقدامات آموزشی، زیرساختی و نظارتی دو نهاد مذکور است که باید در مدل‌های ارزیابی ریسک سالانه نهادینه شود.

ارزیابی اقتصادی – اجتماعی اقدامات پیشگیرانه

در مدل‌های اقتصاد بیمه، هزینه‌کرد برای پیشگیری از خسارت، زمانی توجیه‌پذیر است که منجر به صرفه‌جویی در جبران خسارات شود.
تحلیل‌ها نشان می‌دهد که بودجه پویش «نه به تصادف»، چند برابر کمتر از خسارت‌های احتمالی پیشگیری‌شده بوده است.
این به معنای اثربخشی اقتصادی اقدامات پیشگیرانه‌ای است که بیمه مرکزی و صندوق خسارات بدنی دنبال کردند.

چالش‌ها و ضعف‌ها

با وجود دستاوردها، هنوز در بسیاری مناطق محروم، اطلاع‌رسانی مؤثر و پوشش میدانی صندوق با ضعف مواجه بود.
همچنین نبود سامانه آنی استعلام و ثبت خسارت، در برخی موارد منجر به تأخیر در پرداخت شد.
این چالش‌ها نیازمند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری بیمه‌ای و تربیت نیروی انسانی متخصص است.

جمع‌بندی و افق پیش رو

پویش نوروزی ۱۴۰۴ نقطه‌ی عطفی در تغییر نگاه نهادهای بیمه‌ای از جبران صرف به پیشگیری فعال بود.
عملکرد بیمه مرکزی و صندوق خسارات بدنی نشان داد که با سیاست‌گذاری هوشمند، هم‌افزایی داده‌محور و حضور میدانی هدفمند، می‌توان هم ریسک را مدیریت کرد و هم سرمایه اجتماعی بیمه را افزایش داد.
ادامه این مسیر مستلزم نهادینه‌سازی فرهنگ ریسک، توسعه زیرساخت‌های دیجیتال و پایش مستمر اثربخشی اقدامات پیشگیرانه در دوره‌های پرریسک آتی مانند تابستان و بازگشایی مدارس است.

انتقاد گسترده رسانه‌ها از عملکرد دو نهاد

هرچند پویش «نه به تصادف» از نظر فنی و سیاست‌گذاری بیمه‌ای دارای نکات مثبتی بود، اما انتقاد رسانه‌ها و برخی کارشناسان صنعت بیمه نیز بی‌اساس نیست.

عمده نقدها متوجه فقدان انسجام اجرایی، شعاری بودن کمپین و ناتوانی در تغییر رفتار رانندگان در مقیاس ملی است.

در واقع، اگرچه پیام‌های هشداردهنده منتشر شدند و حضور میدانی صندوق خسارات بدنی نیز قابل توجه بود، اما این اقدامات در اغلب موارد به مخاطب هدف یعنی رانندگان پرریسک نرسید.

همچنین نبود شاخص‌های دقیق عملکردی، باعث شد رسانه‌ها نتوانند اثربخشی واقعی این پویش را اندازه‌گیری کنند و آن را صرفاً یک «نمایش تبلیغاتی» ارزیابی کنند.

از سوی دیگر، میزان مشارکت شرکت‌های بیمه تجاری در این پویش بسیار پایین بود.

درحالی‌که یکی از مؤلفه‌های موفقیت چنین کمپین‌هایی، همراهی کامل زنجیره بیمه‌گران، از سیاست‌گذار تا مجری است.

به‌علاوه، برخی معتقدند که پیام‌ها بیش از حد عمومی و کلی بودند و به جای تمرکز بر اقشار پرتصادف، رویکردی یکسان برای همه جامعه در نظر گرفته شد.

بنابراین، اگرچه این پویش از نظر نهادهای مرکزی گامی به جلو بود، از نگاه منتقدان، اجرایی ضعیف، عدم هدف‌گیری دقیق و بی‌توجهی به افکار عمومی، آن را به طرحی شکست‌خورده در سطح اثربخشی تبدیل کرده است.