نزدیکی ایران و امریکا به نقطه جوش

گروه یادداشت و تحلیل سیاسی پایشگر: احمد زیدآبادی- مقام‌های آمریکایی در مورد نقش ایران در عملیات موشکی و پهپادی علیه شرکت نفتی آرامکو لحظه به لحظه بر صراحت و دامنۀ ادعاهای خود می‌افزایند.

مایک پمپئو وزیر خارجۀ آمریکا در سفرش به عربستان با قاطعیت ایران را مسئول حمله دانسته و آن را “اقدام جنگی” توصیف کرده است.

پس از آن، شبکۀ خبری سی بی اس به نقل از یک مقام رسمی آمریکایی مدعی شده است که تصمیم حمله به تأسیسات نفتی آرامکو به تأیید عالی‌ترین سطح رهبری در ایران رسیده است به این شرط که نقش ایران در حمله قابل انکار باشد.

این مقام آمریکایی در عین حال ادعا کرده است که عکس‌های ماهواره‌ای افشا نشده‌ای وجود دارد که از آمادگی سپاه پاسداران برای حمله به آرامکو از پایگاهی در اهواز پرده برمی‌دارد.

در واقع همۀ این بحث‌ها نوعی زمین‌ سازی برای بالا بردن سطح رویارویی با ایران است. ظاهراً دونالد ترامپ شخصاً در مورد کشاندن سطح درگیری به حوزۀ نظامی مردد و دو‌دل است و دستور او برای وضع تحریم‌های تازه علیه ایران نشان از همین امر دارد.

با این حال، در آمریکا همۀ امورضرورتاً به میل رئیس جمهور پیش نمی‌رود. سناتورهای متنفذ و قدرتمندِ حزب جمهوریخواه، ترامپ را تحت فشار گذاشته‌اند تا واکنش نظامی قاطعی علیه ایران نشان دهد. از نگاه آنها تردید در چنین امری، صرفاً سبب سوء تفاهم مقام‌های ایرانیاز موقعیت خود و خدشه‌دار شدن اعتبار و حیثیت آمریکا در صحنۀ بین‌المللی می‌شود.

مشخص نیست که ترامپ تا چه اندازه قادر است در مقابل این نوع فشارها مقاومت کند. او همانطور که تاکنون نشان داده است با زبانی مبهم و چند پهلو بعضاً  تمایلات واقعی خود را پنهان می‌کند و بعد ناگهان تصمیمی می‌گیرد که همه را به حیرت می‌اندازد.

در این میان، طرف ایرانی تنها به تلافی‌جویی و فراگیر شدن بروز هر نوع جنگی تهدید می‌کند و اقدام دیگری بخصوص در حوزۀ دیپلماتیک از آن دیده نمی‌شود. آیا این رفتار ناشی از اطمینان به عدم وقوع جنگ در این شرایط است و یا اینکه وضع چنان رو به وخامت گذاشته که از دیپلماسی کاری برنمی‌آید؟

در هر صورت، فرونشاندن التهاب کنونی نیازمند ابتکار تازه و سریعی است وگرنه تنش فزاینده معمولاً به فاجعه منجر می‌شود.