نسخه‌ای نو برای درمانِ بی‌عدالتی سلامت/ آیا بیمه درمان تکمیلی خُرد می‌تواند سپر مالی اقشار فراموش‌شده باشد؟

اخبار بانک و بیمه پایشگر– در حالی که فشار هزینه‌های درمانی کمر اقشار ضعیف جامعه را خم کرده، طرح بیمه درمان تکمیلی خُرد می‌تواند ناجی سلامت محرومان باشد.

این مدل نوآورانه بیمه‌ای، با حق‌بیمه‌ای ناچیز و پوششی هدفمند، راهی است برای بازگرداندن عدالت به سفره درمان ایرانیان.

اما آیا زیرساخت‌های بیمه‌ای کشور آماده اجرای چنین راهکاری در مقیاس ملی است؟

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری پایشگر، پاسخ به این پرسش نیازمند نگاهی واقع‌بینانه به ظرفیت‌ها و کاستی‌های صنعت بیمه ایران است.
از یک‌سو، زیرساخت‌های دیجیتال مانند «سامانه سنهاب»، «پایگاه رفاه ایرانیان» و رشد فین‌تک‌های بیمه‌ای (اینشورتک‌ها)، بستر مناسبی برای شناسایی مخاطبان هدف، محاسبه حق‌بیمه متناسب و مدیریت هوشمند خسارت فراهم کرده‌اند.

همچنین تجربه اجرای طرح‌هایی مانند بیمه روستاییان و بیمه همگانی سلامت، نشانه‌هایی از توان اجرایی در ابعاد بزرگ را ارائه می‌دهد.
این موارد نشان می‌دهد که از نظر فنی و تجربی، ظرفیت اولیه برای اجرای بیمه درمان خُرد در مقیاس ملی وجود دارد.

اما در مقابل، موانع ساختاری و نهادی قابل چشم‌پوشی نیستند. نبود داده‌های سلامت دقیق و به‌روز، ضعف در ارزیابی ریسک خُرد، کمبود محصولات بیمه‌ای متنوع و عدم تمایل برخی شرکت‌های بیمه به ورود به بازار کم‌سود خُرد، چالش‌های جدی بر سر راه اجرای این طرح هستند.

همچنین، حمایت مالی پایدار از سوی دولت یا نهادهای حمایتی و تدوین آیین‌نامه مشخص برای بیمه‌گران، لازمه موفقیت چنین برنامه‌ای است.
به‌عبارت دیگر، زیرساخت‌های فعلی «کفایت بالقوه» دارند، اما برای «عملیاتی شدن مؤثر و عادلانه» نیازمند بازنگری و سرمایه‌گذاری هدفمند در سیاست‌گذاری، فناوری و شبکه توزیع هستیم.

در بستر رکود تورمی اقتصاد ایران و کاهش ضریب نفوذ پوشش‌های درمانی، یکی از چالش‌های جدی نظام سلامت، ناتوانی اقشار کم‌برخوردار در تأمین هزینه‌های درمان تکمیلی است.
افزایش سهم پرداخت مستقیم از جیب مردم (OOP) به‌ویژه در مناطق محروم، نه‌تنها آسیب‌پذیری این گروه‌ها را تشدید کرده، بلکه تهدیدی برای اصل عدالت سلامت محسوب می‌شود.
از این‌رو، توسعه ابزارهای نوآورانه بیمه‌ای همچون بیمه درمان تکمیلی خرد، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر در سیاست‌گذاری سلامت است.

🔷 بیمه درمان خرد: راهکار یا آرمان؟

بیمه درمان تکمیلی خرد، به عنوان یک محصول بیمه‌ای کم‌هزینه با دامنه پوشش مشخص، تاکنون در کشورهای در حال توسعه نظیر هند، کنیا و اندونزی اجرا شده و هدف آن، ارتقاء تاب‌آوری اقتصادی اقشار ضعیف در برابر شوک‌های درمانی است.

در ایران نیز، با توجه به تجربه موفق بیمه‌های روستایی و همگانی، پیاده‌سازی این سازوکار در قالب بسته‌های پایه‌ای و ماژولار قابل بررسی است.
با این حال، موانعی چون نبود زیرساخت یکپارچه داده‌ای، فقدان ارزیابی ریسک خرد و عدم مشارکت پایدار دولت و نهادهای واسط، مانع گسترش فوری این نوع بیمه‌هاست.

🔷 سازوکارهای پیشنهادی برای اجرای پایدار

بر اساس دیدگاه دکتر نوبهار و دکتر امیری، پیاده‌سازی موفق بیمه درمان تکمیلی خرد نیازمند تعامل میان بیمه‌گران، دولت، نهادهای حمایتی و فین‌تک‌ها است.
طراحی بسته‌های درمانی با حق بیمه پایین، بهره‌گیری از فناوری‌های شناسایی اقشار آسیب‌پذیر (مانند پایگاه رفاه ایرانیان) و استفاده از ظرفیت مشارکتی سازمان‌های مردم‌نهاد می‌تواند به تحقق این مهم کمک کند.
همچنین، تدوین آیین‌نامه‌ای مستقل در شورای عالی بیمه برای چارچوب‌گذاری محصول، ضروری به نظر می‌رسد.

🔷 جمع‌بندی و افق پیش‌رو

در شرایطی که بیش از ۳۰درصد هزینه‌های سلامت به صورت مستقیم توسط مردم پرداخت می‌شود، ورود بیمه درمان تکمیلی خرد به ادبیات اجرایی صنعت بیمه ایران، می‌تواند نقطه عطفی در کاهش فقر درمانی باشد.

این رویکرد، اگر با مدل‌های مشارکت عمومی-خصوصی، یارانه هدفمند و ارزیابی دقیق نیازهای منطقه‌ای همراه شود، قابلیت تبدیل به یکی از محورهای کلیدی توسعه پایدار نظام بیمه‌ای کشور را خواهد داشت