همزمانی تاخت و تاز بورس با دوران گذار/هیچ بازاری رقیب بازار سرمایه نخواهد بود

گروه یادداشت و تحلیل بورس پایشگر-سرمایه گذاران بازار سرمایه خصوصا تازه وارد‌های این بازار این روز‌ها در میان اظهار نظر‌های مختلف در مورد این بازار سرگردان شده اند.

از سویی دولتمردان وعده حمایت از بازار سرمایه را می‌دهند و از سوی دیگر، برخی اشخاص که اتفاقا برخی شان هیچ دانش مالی ندارند، از حباب بازار سرمایه می‌گویند و کار به جایی رسیده که حتی ریسک سرمایه گذاری در بازار سرمایه را با ریسک سپرده گذاری در موسسات مالی و اعتباری غیر مجاز مقایسه می‌کنند.

مقایسه ریسک سرمایه گذاری در بازار سرمایه قابل قیاس با ریسک سپرده گذاری در موسسات مالی و اعتباری غیر مجاز نیست. به هر حال سرمایه گذاری در هر حوزه و بازاری، ریسک‌های خاص خود را دارد. ولی فراموش نکنید در مورد موسسات مالی و اعتباری غیر مجاز بار‌ها از سوی بانک مرکزی و دولت هشدار داده شده بود و ریسک از دست رفتن کل سرمایه، سپرده گذاران را تهدید می‌کرد، اما سرمایه گذاری در بازار سرمایه مورد حمایت دولت و بانک مرکزی قرار دارد و سرمایه گذاران این بازار، سهام شرکت‌ها را خریداری کرده اند و فقط این بحث مطرح است که خرید سهم‌ها (دارایی ها) با قیمت مناسب صورت گرفته یا خیر.

دولت اوراق خود را در سررسید‌های ۳ ساله با نرخ بهره ۱۵ درصد عرضه می‌کند و تقاضای این اوراق، ۲ برابر حجم عرضه است؛ بنابراین وقتی که در اقتصاد سود تضمین شده و بدون ریسک ۱۵ درصد باشد، قطعا سود بانکی باید کمتر از ۱۵ درصد باشد. سود بین بانکی هم حدود ۱۱ درصد شده و سود اخزا هم به کمتر از ۱۴ درصد رسیده است. از این رو p بر e نرمال بازار می‌تواند در حدود ۸ باشد.

بخش بزرگی از بازار سرمایه را شرکت‌های گروه فلزی و معدنی و پتروشیمی و پالایشی تشکیل می‌دهد و سهم‌های این گروه‌ها p بر ‌e تقریبا ۱۰ دارند که ۲ واحد بالاتر از نسبت نرمال است. باید توجه داشت که سرمایه گذاری در اوراق و بانک، تورم را پوشش نمی‌دهد، در حالی که هدف گذاری بانک مرکزی، تورم ۲۲ تا ۲۵ درصدی است؛ بنابراین سرمایه گذاران در بورس تهران، سبدی از سهام شرکت‌های بالادستی تشکیل داده و علاوه بر اینکه تقریبا از محل سود تقسیمی در مجامع شرکت ها، سود بانکی را دریافت می‌کنند، از تورم هم عقب نمانده و از افزایش قیمت سهم‌ها منتفع می‌شوند. از این رو اگر فردی به استراتیژی کوتاه مدت در این بازار سرمایه گذاری کرده، شاید به بازدهی مورد انتظار دست نیابد، ولی برای سرمایه گذاری با نگاه ۱ ساله، قطعا هیچ بازاری رقیب بازار سرمایه نخواهد بود.

ذات بازار سرمایه با ترس همراه است و این ترس فقط شامل بازار سرمایه ایران نیست. کما اینکه مثلا در آمریکا هم اتفاقی همچون تیراندازی در یک مدرسه ممکن است موجب منفی شدن بورس در آن روز شود. ولی مشکل اینجا است که افرادی که در بورس سرمایه گذاری می‌کنند، دانش کمی دارند و تحمل ضرر و زیان ناشی از نوسان قیمت‌ها را ندارند.

این عده از سرمایه گذاران باید از مشاوره با نهاد‌های مشاور سرمایه گذاری بهره‌مند شوند و یا اینکه از طریق صندوق‌های سرمایه گذاری و سبدگردان‌ها وارد این بازار شوند؛ اما متاسفانه در فرهنگ ما مردم به راحتی به مشاوران اعتماد ندارند! این روز‌ها بورس تهران نوعی انقلاب را تجربه می‌کند و هرج و مرج در این بازار ملموس است. قانونگذار هم با تصمیمات ناگهانی، به این بی اعتمادی‌ها و هرج و مرج دامن زده است. این دوره، دوره گذار بازار سرمایه بوده و به توسعه این بازار کمک خواهد کرد.

سرمایه گذاران کم تجربه، حتماً باید آموزش ببینند و بخش عمده سرمایه خود را در صندوق‌های قابل معامله در بورس، سرمایه گذاری کنند و بخش کمتری از سرمایه خود را مستقیما وارد این بازار کنند تا هم ریسک کمتری متحمل شوند و هم به تدریج با سرمایه گذاری مستقیم شان، کسب تجربه کنند.

با توجه به اینکه گاز و میعانات گازی ارزان قیمت، مزیت اقتصاد کشور ماست، سرمایه گذاری در صنایع بالادستی و مادر از جمله فولاد و پتروشیمی و معادن، گزینه‌های کم ریسک و مناسبی برای سرمایه گذاری بلندمدت خواهد بود. این صنایع ارزآوری داشته و معمولا هم قبل از تورم، افزایش نرخ می‌گیرند و همواره هم مورد حمایت دولت‌ها قرار دارند.