همه از «تهران» شروع کردند

اخبار فرهنگی و هنری پایشگر-جشنواره بین‌المللی فیلم‌کوتاه تهران از دوره بیست‌ویکم تا بیست‌وپنجم، میزبان حضور استعدادهایی بود که طی دهه‌های بعد تبدیل به چهره‌های شاخص در سینمای ایران شدند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی  پایشگر؛ بخش عمده‌ای از چهره‌ها و اسامی شناخته‌شده در سینمای بلند ایران طی چهار دهه گذشته، در روزهایی که هنوز به شهرت و اعتبار امروز نرسیده بودند، بخت و اقبال خود برای ورود به جریان حرفه‌ای سینمای ایران را با ارائه اثر به جشنواره فیلم‌کوتاه تهران می‌آزمودند و از همین زاویه هم امروز دفتر خاطرات این رویداد سرشار از قاب‌های خاطرات فیلمسازان گم‌نامی است که امروز تبدیل به چهره‌های معتبر و شناخته‌شده در سینمای کوتاه و بلند ایران شده‌اند.

در قالب سلسله گزارش‌های «ستاره‌بازی با خاطرات فیلم‌کوتاه تهران» و در آستانه برگزاری چهل‌ویکمین دوره این رویداد، مروری‌بر حضور برخی از چهره‌های شاخص در دوره‌های مختلف جشنواره «تهران» خواهیم داشت.
در پنجمین قسمت از این سلسله گزارش‌ها، ترکیب آثار حاضر در پنج دوره پنجم جشنواره در حد فاصل سال‌های ۸۳ تا ۸۷ مورد بررسی قرار داده‌ایم.

هومن سیدی

چند سالی می‌شود که تبدیل به یکی از کارگردانان پرطرفدار سینمای ایران شده است. بعد از سریال «قورباغه» این روزها تازه‌ترین سریال خانگی‌اش با نام «وحشی» را در دست ساخت دارد و در سینما هم به پشتوانه تجربه‌هایی چون «مغزهای کوچک زنگ‌زده» و «جنگ جهانی سوم» حسابی محبوب است. هومن سیدی اما گام‌های اولیه فیلمسازی را در سینمای کوتاه برداشت و در دوره بیست‌وپنجم جشنواره فیلم‌کوتاه تهران بود که با فیلم‌کوتاه «دندان آبی» وارد میدان رقابت شد.

نرگس آبیار

وقتی فیلم «اشیا از آنچه در آینه می‌بینید به شما نزدیک‌ترند» با این نام عجیب و غریب در جشنواره فجر اکران شد، کمتر کسی تصور می‌کرد کارگردانش خیلی زود تبدیل به یکی از موفق‌ترین کارگردانان زن سینمای ایران شود. همان کارگردانی که بعدتر با «شیار ۱۴۳»، «نفس» و «شبی که ماه کامل شد» اعتباری ویژه به‌دست آورد و این روزها هم مشغول کارگردانی اولین سریال خانگی خود است. نرگس آبیار با فیلم‌کوتاه «بن‌بست مهربان» در دوره بیست‌وسوم جشنواره فیلم‌کوتاه تهران حضور داشت.

محمدحسین مهدویان

هر چند در یک سال اخیر به‌واسطه متن و حاشیه اولین سریال خانگی‌اش به چهره‌ای خبرساز تبدیل شده اما پیش‌تر رکوردی خاص را به ثبت رساند و با حضور مستمر در جشنواره فیلم‌فجر در بازه‌ای ۶ ساله، چهره‌ای متفاوت از یک کارگردان جوان و در عین حال پرکار را ارائه کرد. محمدحسین مهدویان از «ایستاده در غبار» و «ماجرای نیمروز» تا «شیشلیگ» و «زخم کاری» مسیر پرفرازونشیبی را طی کرده است اما او پیش‌تر در سینمای کوتاه هم کارگردانی را مشق کرده بود. مهدویان با همراهی حبیب والی‌نژاد مستند کوتاه «سلام حزب‌الله» را در دوره بیست‌وسوم جشنواره تهران داشت.

پریوش نظریه

پریوش نظریه بازیگری دوست‌داشتنی و آرام است که همین اواخر بازی درخشانش در سریال «سرزمین مادری» مورد تحسین منتقدان قرار گرفت. نظریه اما در کنار بازیگری، کارنامه‌ای پربار از فعالیت‌های هنری همچون عکاسی هم دارد و در مقطعی کارگردانی را هم تجربه کرده است. او در دوره بیست‌وچهارم جشنواره فیلم‌کوتاه تهران با «نزدیک‌تر از نفس» در بخش رقابت اصلی حضور داشت.

آیدا پناهنده

همین چند ماه پیش بود که با شروع پخش سریال خانگی «در انتهای شب»‌ کارنامه‌اش در کانون توجه رسانه‌ها قرار گرفت و سریال‌دوستان بسیاری با تازه‌ترین ساخته‌اش همراه شدند. آیدا پناهنده پیش از ورود به عرصه سریال‌سازی در سینما با تجربه‌هایی همچون‌ «ناهید»، «اسرافیل» و «تی‌تی» درخشیده بود. سال‌ها پیش‌تر این کارگردان خوش‌استعداده با فیلم‌کوتاه «روشنایی‌های شهر» در دوره بیست و چهارم جشنواره تهران حضور داشت.

ایرج کریمی

در میان سینمادوستان حرفه‌ای، بیش از آنکه به‌عنوان کارگردان فیلم‌هایی چون «از کنار هم می‌گذریم»، «باغ‌های کندلوس» و «نسل جادویی» شناخته شود، به‌واسطه یادداشت‌ها و نقدهای تخصصی‌اش درباره کارگردانان مهم تاریخ سینما در مجله فیلم در حافظه‌ها مانده است. زنده‌یاد ایرج کریمی از معتبرترین سینمایی‌نویسان بود که به‌رغم تحصیل در رشته فنی، دل‌بستگی عمیقی به سینما داشت و به همین واسطه کارگردانی را هم مشق می‌کرد. وی با کارگردانی فیلم‌کوتاه «دری به خیابان» در دوره بیست‌ودوم جشنواره فیلم‌کوتاه تهران حضور داشت.

کیارش اسدی‌زاده

همزمانی پخش دو سریال خانگی «دفتر یادداشت» و «هفت» تصویری متفاوت از توانمندی‌های یک کارگردان جوان، پیش روی مخاطبان ارائه کرد. کیارش اسدی‌زاده، کارگردانی بلندپرواز و علاقه‌مند به تجربه در ژانرهای مختلف است. او که پیش‌تر سریال «کرگدن» را هم ساخته بود، در سینما هم تجربه‌هایی همچون «گس» و «شکاف» را داشته و یکی از فیلمسازان بااستعداد محسوب می‌شود. اسدی‌زاده سال‌ها پیش فیلم‌کوتاه «سمت راست من» را کارگردانی کرده بود که در دوره بیست وپنجم جشنواره فیلم‌کوتاه تهران رونمایی شد.

معین کریم‌الدینی

در همین دوره پیش‌روی جشنواره فیلم‌کوتاه تهران، عضو هیأت انتخاب و داوری فیلم‌های مستند است و در تمام سال‌های فعالیت‌ خود، همواره رویکردی هم‌دلانه با جریان سینمای جوان داشته است. معین کریم‌الدینی که به‌واسطه تجربه‌های تحسین‌برانگیز، جوایز متعددی را از جشنواره‌های داخلی و خارجی در حوزه مستند شکار کرده است، سال‌ها پیش با کارگردانی مستند کوتاه «خاکستری معصوم» در دوره بیست ودوم جشنواره تهران حضور داشت.

بهزاد خداویسی

بخش عمده‌ای از شهرت و محبوبیت خود را مدیون سریال «روزگار جوانی» است. بهزاد خداویسی که تحصیلات سینمایی دارد، فعالیت حرفه‌ای خود را از دهه ۶۰ آغاز کرده و در طول سه دهه گذشته به‌واسطه بازیگری‌ بیشتر در کانون توجه بوده اما او همواره نیم‌نگاهی به حوزه کارگردانی هم داشته است. خداویسی در سال ۱۳۸۴ با کارگردانی فیلم‌کوتاه «قله‌های شکسته» خود را به میدان رقابت در دوره بیست ودوم جشنواره تهران رساند.

کاوه صباغ‌زاده

کاوه صباغ‌زاده کارگردان جوانی است که تا به امروز دو فیلم بلند «ایتالیا ایتالیا» و «رمانتسیم عماد و طوبی»‌ را کارگردانی و روانه پرده سینماها کرده است. او که سابقه تحصیل سینما در خارج از کشور را دارد، سال‌ها پیش از کارگردانان جوان در عرصه سینمای کوتاه بود. سال ۸۵ بود که صباغ‌زاده با فیلم‌کوتاه «تهوع» در دوره بیست‌وسوم جشنواره فیلم‌کوتاه تهران حاضر شد و به میدان رقابت آمد.

بهرام توکلی

«روایت شتابزده یک داستان ساده» نام فیلم کوتاهی است که بهرام توکلی سال‌ها پیش آن را کارگردانی کرده و به دوره بیست و سوم جشنواره فیلم‌کوتاه تهران ارسال کرده بود. توکلی بعدها و با فیلم «پابرهنه در بهشت» برای ورود به سینمای بلند دورخیز کرد و خیلی زود با فیلم‌هایی همچون «اینجا بدون من» و «پرسه در مه» تبدیل به یکی از معتبرترین و محبوب‌ترین کارگردانان جوان سینما در میان منتقدان شد. توکلی بعدها فیلم‌های دشوار و متفاوت «تنگه ابوقریب» و «جهان‌پهلوان تختی» را هم کارگردانی کرد.

سعید نجاتی

همین هفته گذشته و در آیین اختتامیه جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان در اصفهان، آیین بزرگداشت ویژه‌ای برای او برگزار شد. کارگردان خوش‌نامی که در حال حاضر مدیریت کانون دانش‌آموختگان انجمن سینمای جوانان ایران را برعهده دارد و همزمان در زمینه تدریس سینما بسیار فعال است. سعید نجاتی که از فیلم‌سازان سینمای کوتاه است که شکار سیمرغ فجر را در کارنامه خود دارد، در دوره بیست‌وسوم جشنواره فیلم‌کوتاه تهران و در سال‌هایی که هنوز اعتبار و شهرت امروز را نداشت، فیلم‌کوتاهی به نام «آخرین ایستگاه شب» را به میدان رقابت فرستاده بود.

عادل تبریزی

عادل تبریزی همین روزها فیلم «مفت‌بر» را به‌عنوان دومین ساخته بلند سینمایی خود بعد از «گیجگاه» روی پرده سینماها دارد. تبریزی هرچند هنوز در مقام کارگردان موفق به جلب رضایت منتقدان نشده است اما پیش از ورود به میدان کارگردانی بلند، چهره‌ای خوش‌نام در سینمای کوتاه و به‌طور خاص فعالیت در مقام مدیر برنامه‌ریزی و دستیاری کارگردانان بنام سینما بود. عادل تبریزی که فعالیت را از سینمای کوتاه آغاز کرده بود در دوره بیست‌وسوم جشنواره فیلم‌کوتاه تهران با «کرشندو» حضور داشت.

آرمان فیاض

در یک دهه گذشته بیشتر به‌واسطه درخشش در مقام مدیر فیلمبرداری در پروژه‌های مختلف شناخته شده و اعتبار بسیاری به دست آورده است. آرمان فیاض به‌ویژه در سینمای کوتاه ایران طی سال‌های اخیر، یک برند در زمینه فیلمبرداری به شمار می‌رود و خود نیز دستی بر آتش کارگردانی داشته است. فیاض در دوره بیست‌وسوم جشنواره فیلم‌کوتاه تهران با «هنگام» در میدان رقابت حضور داشت.

علاوه‌بر چهره‌هایی که در این گزارش به‌صورت موردی حضورشان در جشنواره فیلم‌کوتاه تهران مرور شد، محمد جواد و حبیب‌اله کاسه‌ساز با «ترانه سکوت»، سام کلانتری و محمد آفریده با «جایی همین نزدیکی‌ها»، مهرشاد کارخانی با «اگر هوا آفتابی بود»، سالم صلواتی با «تمام زندگی من»، مجیدرضا مصطفوی با «گردونه‌های خاموش»، بابک بهداد با «نخل روز دهم»، بهرنگ دزفولی‌زاده با «لنز مات»، احمد کاوری با «راه شیری»، سیدجواد میر هاشمی با «آشکار در پنهان»، محمدرضا عباسیان با «قانا»، عاطفه خادم الرضا با «کافه ۴۶۹»، نوشین معراجی با «مهمان بابا»، علیرضا دهقان با «من فقط ایدز دارم»، نگار آذربایجانی با «حقیقت مازی»، عطا مجابی با «سوگند به شب»، کاوه سجادی‌حسینی با «میشه حرف نزنی؟»، بهرام عظیمی با «سحر نزدیک است»، رقیه توکلی با «میهمانی»، مرتضی‌علی عباس میرزایی با «درو باز کن»، مرتضی فرشباف با «فلس» و «باد هرکجا که می‌خواهد می‌وزد»، پژمان بازغی با «نفس»، مریم کشکولی‌نیا با «به یاد آن‌ها که رفتند»،‌ پژمان مظاهری‌پور با «دریاچه‌ای که بود»، کتایون جهانگیری با «تار و سیم»، ناهید دل‌آگاه با «پرده آخر»، هادی آفریده با «نارنجی»، شهرام مکری با «آندو سی»، روح اله سهرابی با «نردبان» و چندین نام‌ مطرح این روزهای سینمای ایران، در حدفاصل دوره‌های بیست‌ویکم تا بیست‌وپنجم، در جشنواره فیلم‌کوتاه تهران، حضور داشتند.

چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۳ در پردیس سینمایی ملت برگزار خواهد شد.