پایشگر- بررسی تحولات اخیر نشان میدهد، با ابهام در تداوم دسترسی به سوئیفت، پیشنهاد انتقال SPV اروپایی به داخل خاک کشور تا حدی چالشهای پیش روی بهره برداری از این نهاد مالی را میتواند از میان بردارد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پایشگر به نقل از تسنیم، دولت ترامپ امسال از توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ ایران و قدرتهای جهانی خارج شده و در حال وضع مجدد تحریم  علیه کشورمان است. این تحریم ها باعث شده بانکها و شرکتهای غربی با یک انتخاب دشوار روبرو شوند، اگر آنها به روابط تجاری خود با ایران ادامه بدهند، دیگر به نظام مالی و بازارهای آمریکا دسترسی نخواهند داشت. به همین علت برخی  شرکتها روابط خود را  محدود کرده اند. این درحالی است که هنوز یک پیوند مالی مهم همچنان برای روابط مالی ما برقرار است، جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی (سویٔیفت) که نقشی حیاتی در انتقال پول در نظام بانکی بین المللی ایفا می کند. سوئیفت بیش از یازده هزار بانک را در دویست کشور جهان به هم وصل می کند.

سوئیفت که در حقیقت یک سامانه پیام رسانی مالی و بانکی است از سوی یک تعاونی بلژیکی با همین نام اداره می شود. این سامانه که تحت مالکیت و استفاده بانک ها در سراسر جهان قرار دارد، نقشی مرکزی نیز در جریان یافتن پول در سراسر جهان ایفا می کند. به عنوان مثال اگر یکی از مشتریان بانک آمریکا (Bank of America) بخواهد به حساب یکی از مشتریان بانک انگلیسی پول انتقال بدهد، بانک آمریکا با استفاده از سامانه سویٔیفت یک پیام برای بانک انگلیسی می فرستد و از آن برای انتقال پول درخواست می کند.

از آنجا که در دور تازه تحریم ها، این پیام رسانی مالی را هدف قرار داده است، سویٔیفت تحت فشار شدید  برای قطع دسترسی ایران قرار دارد. اما سویٔیفت تا کنون چنین کاری انجام نداده  است.

دولت ترامپ در این شرایط باید گزینه هایی بسیارچالش برانگیزی را بررسی کند. دولت آمریکا می تواند با در پیش گرفتن یک رویکرد بسیار سختگیرانه، سویٔیفت یا هر بانک و اشخاص مرتبط با آن را تحت تحریم و مجازات قرار دهد. اما این اقدام باعث ایجاد اختلال در کارکرد بانک ها و موسسات مالی عظیمی می شود که مالک سویٔیفت هستند و از آن استفاده می کنند. به طور کلی اهمیت این سامانه پیام رسانی مالی را به هیچ عنوان نمی توان نادیده گرفت. اما اگر سویٔیفت مجاز شود که به روابط کنونی خود  ادامه بدهد، می توان از سوئیفت برای انتقال پول به به هر جایی که لازم باشد استفاده کرد. از سوی دیگر این نکته هم باید مد نظر باشد که با حذف سوئیفت از تراکنش و خارج کردن تبادل مالی، از بانک عملا کارایی اطلاعاتی تحریمی امریکا کم می شود.

باید به خاطر داشته باشیم که سوئیفت سال ۲۱۰۵ یعنی زمانی که ایران تحت تحریم قرار داشت، روابط خود را قطع کرد. اما ممکن است شرایط این روزها برای مدیران سویٔیفت چندان شفا نباشد. در سال ۲۱۰۵ اتحادیه اروپا و آمریکا تحریم هایی علیه ایران وضع کردند و سویٔیفت نیز به عنوان یک شرکت بلژیکی مجبور بود از تحریم های اتحادیه اروپا پیروی کرد.

این در حالی است که اتحادیه اروپا در شرایط کنونی تلاش می کند ارتباطات تجاری و مالی خود را با ایران حفظ کند. این اتحادیه از سوی دیگر در تلاش است در تحریمها و سیاست های آمریکا علیه ایران با اخلال مواجه کند. اتحادیه اروپا همزمان مشغول کار روی سامانه ویژه ای برای حمایت از تجارت با ایران است.

درماههای اخیر دولتهای اروپایی روی نهاد قانونی که با نام «نهاد ویژه مالی» (SPV) شناخته می شود، کار کرده اند. آنها در این خصوص ان قدر مطمئن سخن گفته اند که SPV می تواند عملیاتی شود و اروپا می تواند از این مدل برای نشان دادن توانایی خود برای اجرای تعهداتش به ایران استفاده کند. این درحالی است که برخی مشکلات بر سر راه اندازی  این ساختار مالی از جمله محل استقرار آن، از رونمایی اش  در هفته های  قبل جلوگیری کرده است.

برخی کارشناسان معتقدند، انتقال این نهاد واسط به ایران و استفاده از فیس های ایرانی توسط طرفین برای تعدیل دو طرف ترازنامه ضروری است. به این ترتیب از آنجا که SPV به عنوان  یک سازوکار  تمام اروپایی، طرف کشورهایی مثل چین و روسیه نخواهد بود رغبت سایر طرفهای تجاری ایران برای ورود به این نهاد بیشتر میشود.

*آرش راهی