چرایی انتقال موزه قرآن به کاخ سعدآباد و دردسرهای پس گرفتن اشیاء تاریخی ایران

اخبار فرهنگی هنری پایشگر– معاون میراث فرهنگی درباره انتقال موزه قرآن به کاخ سعدآباد، آخرین وضعیت نمایش اشیاء امانتی ایران در چین و کمبود منابع مالی برای استرداد اشیاء تاریخی ایران از کشور و نتیجه تشکیل کمیته‌ای برای مبارزه با قاچاق اموال تاریخی توضیحاتی داد.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پایشگر،علی دارابی، معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در آستانه روز جهانی موزه (۲۸ اردیبهشت) و هفته میراث فرهنگی در ایران، در نشست خبری درباره دلایل انتقال موزه قرآن به کاخ سعدآباد توضیح داد: موزه قرآن محدودیت‌های تردد و ضوابط امنیتی و ساعت بازدید زیادی دارد، به خصوص در روزهای پیک کاری. این موزه در رنج بود.

معاون میراث فرهنگی درباره تعطیلی موزه‌ آب در کاخ سعدآباد و انتقال اشیاء آن در پردیسان، گفت: طبق قراردادی که داشت بنا بود به مدت دو سال در مجموعه سعدآباد فعالیت کند. توافق‌نامه‌ای بین وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و نیرو انجام شد. مکاتبه‌ای بین دو وزیر صورت گرفت و قرار بود موزه آب در اختیار وزارتخانه قرار گیرد و سعدآباد مدیریت یکپارچه‌ای را انجام دهد. در شیوه عمل گاهی اگر اتفاقاتی می‌افتد از اراده ما خارج است ولی حتماً پاسخگو هستیم. قرار شد موزه آب که امکانات خاصی هم در آن نبود قبول کردیم که در این مجموعه باشد.

او همچنین از توافق برای واگذاری برخی کاخ‌موزه‌ها از نهاد ریاست‌جمهوری به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خبر داد.

سرانجام اشیاء تاریخی ایران که به چین برای نمایش «امانت» داده شد

دارابی در پاسخ به پرسشی درباره دستاورد برپایی نمایشگاه آثار تاریخی ایران در چین، درحالی‌که بیش از ۱۵۰ شیء تاریخی ایران همچنان برای نمایش در اختیار این کشور است، گفت: دو نمایشگاه در چین داشتیم؛ یکی «شکوه ایران باستان» با نمایش ۲۱۶ اثر از دوره ساسانی تا قاجار به مدت یک سال در شهرهای پکن، شانگهای و سین‌کیانگ برپا شده بود و اسفند ماه سال گذشته (۱۴۰۳) اشیاء آن به سلامت به ایران برگشت و در جای خود در موزه ملی ایران مستقر شد. نمایشگاه بعدی در شهرهای سیچوان و گوانجو است که با تعدادی از آثار موزه‌های استان تهران به مدت ۶ ماه برپا بوده است و هیأتی از استان تهران به آنجا خواهد رفت و بعد از آن تصمیم می‌گیریم که این نمایشگاه تمدید شود یا خیر.

معاون میراث فرهنگی تاکید کرد: بحث ما با این کشورها برگزاری اقدامات مشترک هست و چینی‌ها هم باید آثارشان را به ایران بیاورند. اکنون ۱۵۱ اثر از موزه‌های تهران و موزه مقدم به شهر گوانجو در چین رفته است.

او ادامه داد: هفت کشور در حوزه نوروز نیز درخواست کرده‌اند که ما برای آنها نمایشگاه موزه‌ای برگزار کنیم. این اقدام خوبی است، چون چنین نمایشگاه‌هایی در راه مبارزه با ایران‌هراسی است. این در حالی است که پس از برپایی نمایشگاه‌ها در چین ما باید پاسخ می‌دادیم که آیا این آثار سالم به ایران برگشت یا خیر.

با خجالت باید بگویم پول نداریم به وکیل بدهیم تا آثار تاریخی‌مان استرداد شود

دارابی در این جلسه درباره استرداد آثار تاریخی گفت: در حال حاضر هفت پرونده مفتوحه برای بازگرداندن این آثار وجود دارد، که سه پرونده فعال‌تر است. ما برای اقامه این شکایت‌ها باید وکیل بگیریم. رقم‌های بسیار هنگفتی را برای وکالت و پیگیری دعاوی حقوقی استرداد این اشیاء مطرح می‌کنند. که این رقم‌ها در حد بودجه اینجا (وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی) نیست و ما با دستگاه‌های مختلف مکاتبه کردیم. امروز با معاونت حقوقی ریاست جمهوری هم جلسه‌ای داریم و درخواست تشکیل کمیته‌ای مشترک را مطرح کرده‌ایم، چون این مسئله از توان فقط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خارج است و باید مسئله کشور باشد و بخش‌های دیگر از جمله وزارت امور خارجه و ریاست جمهوری، نقش داشته باشند تا این اشیاء از خارج کشور برگردانیم.

او یادآور شد: با توجه به حساسیت موضوع، فرایند بسته‌بندی و انتقال این اموال به کشور تا لحظه نهایی آمدن به ایران، قابل اطلاع‌رسانی نیست. آنقدر متغیرهای متعدد می‌توانند روند بازگرداندن این آثار را تحت‌تأثیر قرار دهند.

معاون میراث فرهنگی همچنین گفت: تا امروز بدهی معوق و حق عضویت‌های ما به کنوانسیون‌های بین‌المللی صاف نشده است تا بتوانیم دوباره فعال شویم. با خجالت باید بگویم که ما پول نداریم به وکیل بدهیم تا آثار ما از خارجِ کشور استرداد شود.

کمیته مبارزه با قاچاق اموال تاریخی دقیقا چه کار می‌کند؟

دارابی در پاسخ به پرسشی درباره آخرین وضعیت کمیته مبارزه با قاچاق اموال تاریخی که بیش از سه سال از راه‌اندازی آن گذشته است اما تا کنون درباره ماموریت‌ها و اقدامات‌ آن‌ها اطلاعاتی در دسترس نبوده و نتیجه پیگیری‌های حقوقی آن نیز نامشخص است، توضیح داد: درباره کار قضایی خیلی شفاف نمی‌توانم توضیح دهیم اما اقامه دعوا کرده‌ایم و حکم جلب چندنفر از این فعالان هم صادر شده است و از مقامات قضایی تشکر می کنم. جلسه کمیته با معرفی نمایندگان دستگاه‌های مختلف تشکیل شده و سه جلسه با حضور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تشکیل شد و در دو جلسه چند نفر از نمایندگان مجلس حضور داشتند، چون درخواست داشتند از نزدیک در جریان این بحث قرار گیرند. کار دنبال می‌شود.

او اضافه کرد: بخش زیادی از این کار، اعمالی است و اعلام آن گاهی تدابیر و برنامه‌ها را مختل می‌کند، ‌ اما مواردی که مشکل ندارد را از همکارانم می‌خواهم که ارائه دهند تا بدانید که کار می‌کنیم. ترکیبی از اعضای بیرونی و داخلی کمیته را نیز برای دوره جدید پیش‌بینی کرده‌ایم و برنامه‌ها را با جدیت دنبال می‌کنیم و چند فقره شکایت داشتیم و یکی دو قاچاقچی حرفه‌ای که در فضای مجازی فعال بوده‌اند نیز با شکایت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تحت تعقیب قضایی قرار گرفته‌اند.

معاون میراث فرهنگی درباره اینکه چرا با وجود صدور حکم جلب قاچاقچیان اموال تاریخی، این احکام اجرا نمی‌شود، گفت: این مرحله، از مسئولیت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خارج است. ما باید اقامه دعوا کنیم و مقام قضایی دستور تعقیب و دستگیری داده است.

لیلا خسروی، مدیرکل موزه‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در تکمیل این اظهارات تاکید کرد: بیشترین کاری که ما می‌توانیم انجام دهیم، آگاهی‌رسانی و آگاهی‌بخشی است. در برنامه‌های هفته میراث فرهنگی در روز ۲۹ اردیبهشت‌ماه، نمایشگاهی با عنوان جلب، قاچاق و توقیف در موزه رضا عباسی برپا می‌کنیم که در کنار آن به همراه یگان حفاظت و کمیته مبارزه با قاچاق اموال تاریخی، نشستی برگزار خواهد شد.

بلوار کشاورز پر از موش است، باید مراقب موزه فرش باشیم

دارابی درباره وضعیت حفاظت از موزه فرش، گفت: بلوار کشاورز که موزه فرش در آنجا قرار دارد، پر از موش است و ما باید مراقب باشیم که این موزه آسیبی نبیند.

لیلا خسروی، مدیرکل موزه‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در این باره توضیح داد: موزه فرش یکی از موزه‌های زیر مجموعه میراث فرهنگی استان تهران است. برای بررسی مشکلات فرش به موزه رفتم ولی مشکلی وجود نداشت، با این حال بازهم در حال پیگیری هستم.

در ادامه این نشست، معاون میراث فرهنگی درباره نتیجه بررسی در مورد منشأ آثار موزه جندی‌شاپور شیراز با طرح شائبه قاچاق بودن آنها، ‌ در پاسخ به خبرنگاری که این پرسش را مطرح کرد، گفت: در بررسی‌هایی که انجام شد به یافته‌های شما نرسیدیم. به احترام طرح مسئله شما، هیأتی را به موزه مورد نظر فرستادیم اما همچین مطلبی نبود. در عین حال از همکاران اداره کل موزه‌ها خواستم هیأت دیگری را اعزام کنند. ما چون مجوز موزه می‌دهیم، باید نظارت بایسته کنیم و پاسخگو باشیم، و این جزو وظایف ذاتی ما است، ولی تیم ما به این یافته‌ها را به‌دست نیافت و اگر مستنداتی دارید در اختیار قرار دهید.

علیرضا ایزدی، مدیرکل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی نیز در این‌باره این پرسش را مطرح کرد آنهایی که اکنون درباره هویت اشیاء موزه جندی‌شاپور حساسیت و دقت نظر به خرج می‌دهند آن زمان که مسئولیت داشتند و مجوز این موزه را دادند، هم این دقت نظر را داشتند؟ و در ادامه گفت: موزه جندی شاپور فارغ از این مسئله، به عنوان مسئول ثبت، این فشار را آورده‌ام که اشیاء آن ثبت شود. باید تمام این آثار شناسنامه‌دار شوند و هویتشان مشخص شود.

۲۰ میلیارد تومان اعتبار برای مرمت کاخ‌های نیاوران، سعدآباد و گلستان!

دارابی، معاون میراث فرهنگی در این نشست به به تکمیل برنامه پنج‌ساله وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اشاره کرد و افزود: تدوین این برنامه از بهمن‌ماه سال گذشته آغاز شد و شامل برنامه‌های عملیاتی ۳۱ استان، پنج معاونت، پنج شرکت و مؤسسه تابع و ۱۲ اداره‌کل تخصصی است که هفته گذشته به سرانجام رسید. این برنامه بر پایه سه محور اصلی تدوین شده است، سند چشم‌انداز ۱۰ ساله وزارتخانه، وظایف و مسئولیت‌های مندرج در برنامه هفتم توسعه و همچنین اولویت‌ها و اقتضائات ویژه هر استان.

معاون میراث فرهنگی همچنین از هدف‌گذاری برای راه‌اندازی ۲۰۰ موزه تا پایان این برنامه و افزایش تعداد موزه‌ها از ۸۰۰ به هزار موزه خبر داد و گفت: جانمایی این موزه‌ها در سطح استان‌ها و شهرستان‌ها انجام شده و به‌زودی جزئیات آن رونمایی خواهد شد.

او ادامه داد: در سال ۱۴۰۳ بالغ بر یک‌هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال (یک و نیم همت) برای تملک و مرمت بناها تخصیص یافته است. این منابع در اختیار استان‌ها قرار گرفته و بخشی از بناها نیز از محل منابع مسئولیت اجتماعی و مشارکت خیرین مرمت می‌شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به الموت، بناهای آسیب‌دیده از سیل در سیستان‌وبلوچستان و بناهایی در استان ایلام اشاره کرد.

دارابی درباره مرمت کاخ موزه‌ها نیز گفت: ۲۰۰ میلیارد ریال بودجه برای مرمت کاخ‌موزه‌ صاحبقرانیه (نیاوران)، اختصاص داده شده و مرمت کاخ‌های گلستان و سعدآباد در دستور کار جدی است.