پایشگر- بین صنعت بانک و بیمه تفاوتی اساسی وجود دارد که ماهیت ریسک نقدینگی در آنها را از هم متمایز می‌کند. در صنعت بیمه همچون نظام بانکی ابزار وام وجود ندارد بلکه پشتوانه ذخایر، کالاها و دارایی‌های ثابت هستند. دسترسی نداشتن به این ابزار مشکل اصلی صنعت بیمه نیست. ریسک نقدینگی در شرکت‌های بیمه (که گاهی اوقات با چاشنی تقلب همراه است) علت ورشکستگی‌های زیادی در طول تاریخ بوده است.

به گزارش پایشگر به نقل از ریسک نیوز، در طول دهه 70 میلادی تعدادی از بیمه‌گران حوزه بیمه زندگی به دلیل ریسک نقدینگی با چالش‌های اساسی روبرو شدند که نمونه‌هایی از آنها در ادامه ذکر می‌شود:

بیمه‌گری موفق که حق کمیسیون مقدماتی بالایی پرداخت می‌کرد؛ این موضوع باعث شد تا شرکت در کنار جذب مشتریان بالا با فقدان بودجه کافی برای پرداخت خسارات روبه‌رو شود.
تضمین کردن یک سرمایه‌گذاری مشخص توسط بیمه‌گری که با آن همکاری داشت؛ با این‌حال بیمه‌گر در زمان سررسید، وامی که انتظار داشت نکول شود را تقبل کرد.
تعدادی از بیمه‌گران که با سرمایه‌گذاری‌های خاصی درگیر شده‌اند که در کوتاه‌مدت نمی‌توانند تکلیف آن را مشخص کنند؛ سرمایه‌گذاری‌ها شامل دارایی‌ها و سهام قابل‌توجهی از یک اوراق خاص بود.
تقلب کردن؛ زمانی که سرمایه‌گذاری اسمی واقعا صورت نمی‌گرفت یا بی‌ارزش بود.

در دهه 90میلادی انواع دیگری از مشکلات نقدینگی به وجود آمد. یک فاجعه بزرگ باعث شد تا مقدار قابل‌توجهی از خسارات اساسی با مارپیچ اثر نرخ تورمِ بازارِ بیمه مازادخسارت لندن (LMX) ترکیب شود. درنتیجه آن تعدادی از بیمه‌گران به دلیل مشکل در جمع‌آوری حق بیمه اتکایی، خسارات را با تأخیر پرداخت می‌کردند. همچنین این کسری –بازیابی حق بیمه اتکایی مورد انتظار- با وام گرفتن از بانک‌ها و کارگزاری‌ها در کوتاه‌مدت جبران می‌شد. بحران زمانی اتفاق افتاد که یکی از بیمه‌گران در ایفای تعهدات خود ناتوان شد و نتوانست خسارات را پرداخت کند، درنتیجه وام اخذشده نکول شد و به‌تبع آن اعتبار شرکت نزول کرد و درنهایت مشکلات عدیده نقدینگی را به وجود آورد.

مدیریت و پیشگیری

تمام این اتفاقات مربوط به گذشته بوده اما سوالی که پیش می‌آید آن است که آیا تکرار اتفاقات ذکر شده غیرممکن است یا دوباره رخ می‌دهند؟ اعتقاد بر این است که سرمایه‌گذاری ثابت در یک شرکت با پشتوانه رتبه‌بندی AAA، احتمال کمی دارد که با مشکل مواجه شود. سرمایه‌گذاری در موسسات معتبر مالی- بانک‌ها و بیمه‌ها- کاملا قابل‌اعتماد است. بااین‌حال هستند تعدادی که اعتبار این شرکت‌ها را خدشه‌دار کرده‌اند.

طی گزارشی در سال 2006 مشخص شد بانک‌ها ریسک نقدینگی را با سیستم مدیریت ریسک نقدینگی داخلی خود، یکپارچه کرده‌اند اما این روش برای عملیات بیمه‌گری چندان مناسب ارزیابی نشده است.

سه روشی که برای مدیریت ریسک نقدینگی به کار برده می‌شود به شرح زیر است:

1- شرکت دارایی‌های بلوکه‌شده بی‌قیدوشرط را در اختیار دارد که می‌تواند در هر زمان برای حل مشکل نقدینگی از آن استفاده کند.

2- شرکت تلاش می‌کند تا جریان نقدی دارایی و بدهی‌ها را با هم مطابقت دهد.

3- شرکت ترکیبی از دو روش بالا را به کار می‌گیرد.

بیمه‌گران زندگی معمولا از روش دوم استفاده می‌کنند اما در مورد شرکت‌های جنرال بیمه (‌اموال و حوادث) که پیش‌بینی جریان نقدی آنها معمولا پیچیده‌تر است چطور؟ یک بیمه‌گر معمولی از جریان نقدی خود یک تخمین منطقی در نظر خواهد داشت مگر آنکه حادثه‌ای غیرمنتظره همانند سیل یا طوفان شدیدی رخ دهد که تعداد خسارات (و پرداختی‌های مرتبط با بیمه اتکایی) را افزایش دهد. با این‌حال موضوع مذکور به‌طورکلی قابل‌کنترل است چراکه اغلب بعد از وقوع حادثه هزینه کامل خسارت پرداخت نمی‌شود و تا پایان بازسازی و تکمیل تعمیرات به طول می‌انجامد. ارزیابی شرایط برای بیمه‌گران و بیمه‌گران اتکایی خطوط بازرگانی به‌مراتب دشوارتر است. با وقوع حوادث فاجعه‌آمیز ریسک نقدینگی برای بیمه‌گران بازرگانی نسبت به بیمه‌گران حوزه اشخاص به‌مراتب بالاتر خواهد بود. همچنین زمانی که پای بیمه‌گران اتکایی در میان باشد انتظار خسارات بالایی می‌رود.

در سندیکاهای لویدز مشکلات نقدینگی بیشتری در صندوق‌های اعتباری ایالات‌متحده که فارغ از بیمه‌گران اتکایی فعالیت می‌کنند، وجود دارد که بر ذخایر خالصشان فشار می‌آورد. این نیز یک روند مستقیم برای آزادسازی منابعی که خیلی‌ها به آن نیاز دارند، نیست.

به‌کارگیری روش‌های نوین برای مدیریت و تنظیم نقدینگی به یک اندازه اهمیت دارند. باید در نظر داشت که اعمال مقرراتی به‌منظور کنترل نقدینگی به‌اندازه مقررات وضع‌شده برای کفایت سرمایه، اهمیت دارد.

تکرار بحران

در اوایل دهه 90میلادی محصولات تضمینی وام مسکن تمدید شد به‌طوری‌که با کمک یک بیمه‌نامه، بیمه‌گر رتبه‌بندی وثیقه مبتنی بر وام‌های مسکن و سایر معاملات مالی را ارتقا داد. پس از گذران یک دوره آرام که بازار مشکلات این قراردادها را فراموش کرد، مسائل مشابهی به‌عنوان مبادلات اعتباری با رتبه‌بندی تضمین‌شده توسط قراردادهای بیمه‌ای (در این زمان AIG یک بازیگر عمده بود)، به وجود آمد. تاریخ دوباره تکرار شد، هرچند در دهه 90میلادی بسیاری از بیمه‌گران تا لبه پرتگاه (بدون ورشکستگی) پیش رفتند، این بار مشکلات نقدینگی بسیار جدی با شرکت AIG وجود داشت که کمک‌های مالی دولت آمریکا برای ادامه فعالیت آن ضروری بود. یکی از مسائل مطرح‌شده در این معاملات آن است که بانک‌ها در هر دو طرف یک تجارت قرار دارند و بنابراین می‌توانند یک موقعیت نامطلوب را نسبت به دیگری جبران کنند و بدین ترتیب جلوی بسیاری از مشکلات ریسک نقدینگی را بگیرند. اما این فرآیند برای شرکت‌های بیمه که تنها در یک‌طرف معامله حضور دارند و نمی‌توانند یک موقعیت را جبران کنند، صدق نمی‌کند.

نتیجه‌ای که از تجارب گذشته می‌توان به دست آورد آن است که بیمه‌گران در قلمرو ریسک نقدینگی قرار می‌گیرند. توجه به این نکته ضروری است که بررسی ریسک نقدینگی دیگر بخشی جزئی از مدیریت ریسک فرآیند بیمه‌گری نیست