افزایش ۴۵ درصدی درآمد صندوق از شرکت‌های بیمه، تاخیر در پرداخت خسارت و فقدان اهرم‌های نظارتی/ صندوق تامین خسارت‌های بدنی نیاز به منابع مالی جدید دارد

اخبار بانک و بیمه پایشگر– صندوق تامین خسارت‌های بدنی در سال گذشته از ۲۷ شرکت بیمه، حدود هفت هزار و ۲۴۹ میلیارد تومان درآمد کسب کرده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن، ۵۰ درصد رشد را نشان می‌دهد.
به گزارش پایگاه خبری پایشگر، این رسانه در ادامه سلسله گزارش های خود در خصوص مسائل، مشکلات و نقاط قوت و ضعف صنعت بیمه، این بار سراغ صندوق تامین خسارت‌های بدنی رفته تا با بررسی وضعیت صورت‌های مالی آن در سال گذشته و عملکرد و دستاوردهای این صندوق، چشم انداز روشنی از افق پیش روی این نهاد مهم مالی و حمایتی ترسیم کند.

*صورت‌های مالی منتهی به اسفندماه ۱۴۰۲

درآمدهای صندوق تأمین خسارت‌های بدنی در سال ۱۴۰۲ به مبلغ ۱۲ هزار و ۸۳۳ میلیارد تومان رسید که در مقایسه با سال گذشته ۵۰ درصد رشد داشته است.
دریافتی این صندوق از ۲۷ شرکت بیمه‌ بالغ بر هفت هزار و ۲۴۹ میلیارد تومان بوده که نسبت به ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۱ حدود ۴۵ درصد افزایش داشته است.
دریافتی صندوق تامین خسارت‌های بدنی از شرکت‌های بیمه ۵۶ درصد از درآمدهای این صندوق در سال ۱۴۰۲ را تشکیل می‌دهد.

صندوق تأمین خسارت‌های بدنی نیز ۱۲ هزار و ۷۲۴ میلیارد هزینه پرداخت کرده که نسبت به سال ۱۴۰۱ حدود ۱۰۷ درصد افزایش داشته است.
اگر به ریز جزئیات هزینه‌های پرداختی این صندوق نگاهی بیندازیم، متوجه خواهیم شد که حدود ۱۲ هزار و ۴۳۰ میلیارد تومان از هزینه‌های پرداختی آن در ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۲ مربوط به خسارت پرداختی زیان دیدگان بوده که در مقایسه با ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۱ نزدیک به ۱۰۹ درصد زیاد شده است.
در مجموع خالص تغییر در وضعیت مالی صندوق تامین خسارت های بدنی از دو هزار و ۳۹۶ میلیارد تومان به ۱۰۸ میلیارد تومان رسیده که نشان دهنده اختلاف فاحش و چشمگیری در مقایسه با یک سال گذشته است.

در همین حال ارزش خالص انباشته پایان سال آن به ۱۲ هزار و ۴۱۹ میلیارد تومان رسیده که نسبت به سال گذشته حدود ۱۰۹ میلیارد تومان رشد داشته است.

*نهاد بیمه‌ای عمومی

صندوق تأمین خسارت‌های بدنی در ایران به‌عنوان یک نهاد بیمه‌ای عمومی و غیردولتی تأسیس شده است تا نقش حیاتی در جبران خسارت‌های بدنی ناشی از حوادث رانندگی ایفا کند.
این صندوق برای حمایت از زیان‌دیدگانی طراحی شده است که به دلایل مختلف از دریافت غرامت بیمه‌ای محروم می‌مانند و خسارت وارده به آنها جبران نمی‌شود.
در ایران، صندوق تأمین خسارت‌های بدنی پس از بیمه‌ی اجباری شخص ثالث، مهم‌ترین طرح تکمیلی مسئولیت مدنی در حوادث رانندگی به‌ شمار می‌رود.

*ساختار و منابع مالی

صندوق تأمین خسارت‌های بدنی زیر نظر بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کند و منابع مالی آن از چندین منبع تأمین می‌شود. مهم‌ترین این منابع عبارت‌اند از:
حق بیمه شخص ثالث:
درصدی از حق بیمه‌های پرداختی توسط دارندگان وسایل نقلیه موتوری به شرکت‌های بیمه، به صندوق اختصاص می‌یابد.
جرائم رانندگی:
بخشی از جرائم و جریمه‌های مرتبط با تخلفات رانندگی و نداشتن بیمه‌نامه به این صندوق تعلق می‌گیرد.
کمک‌های دولتی:
در موارد خاص، دولت ممکن است منابع مالی اضافی به صندوق تخصیص دهد.
سایر درآمدها:
شامل بهره‌وری از سرمایه‌گذاری‌ها و درآمدهای ناشی از مدیریت دارایی‌های صندوق.

*عملکرد و دستاوردها

در سال‌های اخیر، صندوق تأمین خسارت‌های بدنی توانسته نقش مؤثری در جبران خسارات ناشی از حوادث رانندگی ایفا کند. این صندوق با جبران خسارت‌های بدنی به افرادی که به دلایل مختلف از پوشش بیمه‌ای محروم مانده‌اند، از بسیاری از مشکلات اجتماعی و اقتصادی جلوگیری کرده است.
برخی از دستاوردهای مهم صندوق عبارت‌اند از؛

کاهش بار مالی بر دوش خانواده‌های زیان‌دیده:

با تأمین خسارات بدنی، صندوق توانسته است از بار مالی سنگینی که به دلیل وقوع حوادث رانندگی بر خانواده‌ها وارد می‌شود، بکاهد.

ایجاد عدالت اجتماعی:

صندوق با پرداخت خسارات به زیان‌دیدگان، به تأمین عدالت اجتماعی کمک کرده و از بروز نابرابری‌ها جلوگیری کرده است.

تسهیل در فرایند جبران خسارت:

با وجود این صندوق، زیان‌دیدگان حوادث رانندگی نیازی به پیگیری طولانی و پیچیده برای دریافت خسارت ندارند و می‌توانند به‌سرعت به حقوق خود دست یابند.

*چالش‌ها و مشکلات

با وجود دستاوردهای قابل‌توجه، صندوق تأمین خسارت‌های بدنی با چالش‌هایی نیز مواجه است:

افزایش تعداد حوادث رانندگی:

 افزایش تصاعدی تعداد وسایل نقلیه و حوادث رانندگی، فشار زیادی بر منابع صندوق وارد کرده و باعث شده است که نیاز به منابع مالی بیشتری احساس شود.

عدم آگاهی عمومی:

 بسیاری از مردم از وجود این صندوق و نحوه عملکرد آن آگاهی ندارند که این امر می‌تواند باعث نارضایتی و سردرگمی زیان‌دیدگان شود.

مشکلات حقوقی و قانونی:

 برخی از پیچیدگی‌های قانونی در پرداخت خسارات و اجرای قوانین مرتبط با بیمه شخص ثالث می‌تواند کارایی صندوق را تحت‌تأثیر قرار دهد.

*نقاط ضعف و ناکارآمدی صندوق تأمین خسارت‌های بدنی

صندوق تأمین خسارت‌های بدنی نقاط ضعفی دارد و با چالش‌هایی روبرو است که برخی از آن‌ها عبارتند از:

کمبود منابع مالی:

 صندوق تأمین خسارت‌های بدنی با کمبود منابع مالی مواجه بوده، به خصوص در شرایطی که تعداد بالایی از مطالبات جبران خسارت وجود داشته این کمبود منابع این صندوق را از کارهایی که باید انجام می شده، دور نگه داشته است.

تاخیر در پرداخت خسارت:

یکی از مشکلات رایج در این صندوق، تأخیر در پرداخت خسارت‌ها به زیان‌دیدگان است که موجب نارضایتی و مشکلات بیشتری برای آسیب‌دیدگان شده است.

بروکراسی و پیچیدگی‌های اداری:

 فرآیندهای اداری پیچیده و طولانی باعث کاهش کارایی صندوق و افزایش زمان رسیدگی به پرونده‌ها شده است.

فقدان سازوکارهای نظارتی قوی:

نبود نظارت کافی و مؤثر بر عملکرد صندوق موجب سوءاستفاده‌ها یا ناکارآمدی‌هایی در ارائه خدمات به زیان دیدگان شده است.

مشکلات حقوقی و قضایی:

 در برخی موارد مشکلات حقوقی یا قضایی برای اثبات و تأیید مطالبه خسارت وجود داشته که این موضوع فرآیند دریافت خسارت را به تأخیر انداخته است.

پوشش ناکافی:

 بعضا پوشش‌های ارائه‌شده توسط صندوق ناکافی است و تمام خسارت‌های وارده را جبران نمی‌کند.

این نقاط ضعف تأثیرات منفی بر عملکرد صندوق و رضایت عمومی از آن داشته و نیازمند بهبود و اصلاح در سیاست‌ها و سازوکارهای صندوق است.

*پیشنهادات

افزایش آگاهی عمومی:

 با اجرای برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی، می‌توان آگاهی عمومی از وجود صندوق و نحوه دریافت خسارات را افزایش داد.

توسعه منابع مالی:

ایجاد راهکارهای جدید برای تأمین منابع مالی صندوق، مانند افزایش سهم از جرائم رانندگی یا توسعه سرمایه‌گذاری‌ها، می‌تواند به پایداری مالی صندوق کمک کند.

تسهیل فرایندهای حقوقی:

 اصلاحات قانونی برای تسهیل فرایندهای پرداخت خسارت و حذف پیچیدگی‌های حقوقی می‌تواند کارایی صندوق را بهبود بخشد.

همکاری بین نهادی:

تقویت همکاری بین صندوق، بیمه مرکزی، نیروی انتظامی و دستگاه قضایی می‌تواند به بهبود عملکرد و کاهش مشکلات اجرایی کمک کند.

*نتیجه‌گیری

صندوق تأمین خسارت‌های بدنی در ایران به‌عنوان یکی از نهادهای حیاتی و کلیدی در نظام بیمه‌ای کشور، نقش مهمی در جبران خسارات بدنی ناشی از حوادث رانندگی و حمایت از زیان‌دیدگان ایفا می‌کند.

 این صندوق توانسته است با وجود چالش‌های حقوقی، قانونی و منابع مالی، در حفظ حقوق شهروندان و کاهش مشکلات اجتماعی مؤثر باشد. بااین‌حال، برای بهبود و استمرار عملکرد این نهاد، توجه ویژه به تأمین منابع مالی پایدار، ارتقاء آگاهی عمومی و حل مسائل حقوقی و قانونی ضروری است.