جوان ایرانی در سایه فراموشی، مهاجر افغان در پناه بی مسوولیتی

یادداشت و تحلیل پایشگر: امیر آریا

در سرزمین کهن ایران، جوانان با افتخار به خدمت سربازی می‌روند؛ دو سال از عمر خود را در سرمای کوهستان، گرمای کویر، یا در مرزهای ملتهب صرف می‌کنند تا از آب و خاک وطن حراست کنند.

آن‌ها در این مسیر نه‌تنها از فرصت‌های تحصیلی و شغلی بازمی‌مانند، بلکه گاه سلامت روانی و جسمی خود را نیز قربانی وظیفه‌ای می‌کنند که بر دوش‌شان گذاشته شده است.
در همین حال، پشت مرزها جوانانی دیگر، نه برای دفاع از میهن خود می‌مانند و نه باری از دوش مردمان‌شان برمی‌دارند؛ بلکه با عبور از مرزهای ایران، در سایه امنیتی که فرزندان این خاک تأمین کرده‌اند، آسوده زندگی می‌کنند.

مهاجران افغان، بخش بزرگی از نیروی کار غیررسمی در ایران را تشکیل می‌دهند.
هرچند برخی به کارهای سخت و پست تن می‌دهند، اما بخش قابل‌توجهی از آن‌ها بدون هیچ نظارتی در شهرها ساکن می‌شوند، خانه می‌خرند، ازدواج می‌کنند، فرزندانشان در مدارس تحصیل می‌کنند، اما نه مالیاتی می‌پردازند و نه خدمتی به جامعه میزبان ارائه می‌دهند.

این در حالی است که بسیاری از جوانان ایرانی با وجود تحصیلات عالی، بیکار مانده‌اند.
این مهاجران در مواردی حتی از حمایت‌های اجتماعی بیشتری نسبت به برخی اقشار ایرانی برخوردارند و همین امر موجب نارضایتی اجتماعی و تضعیف حس عدالت در میان مردم شده است.

نقد اصلی اما متوجه مسؤولانی است که سال‌هاست چشم بر این واقعیت بسته‌اند. نه سیاست‌گذاری روشنی برای ساماندهی مهاجران دارند، نه اراده‌ای برای بازگرداندن آنان به کشورشان دیده می‌شود.
برخوردهای دوگانه، سکوت در برابر فشارهای سیاسی و تعارفات دیپلماتیک، موجب شده جمعیت مهاجران غیرقانونی به سرعت افزایش یابد، بی‌آنکه باری از دوش نظام بردارند یا نقش مثبتی در اقتصاد رسمی کشور ایفا کنند.
این انفعال، نه‌تنها تهدیدی برای بازار کار و امنیت اجتماعی است، بلکه بی‌احترامی به خون و عرق جوان ایرانی محسوب می‌شود.

جوان ایرانی، این نگهبان خاموش مرزها و سرباز فراموش‌شده تاریخ، شایسته آینده‌ای روشن است؛ نه قربانی بی‌عدالتی ساختاری و بی‌تدبیری سیاسی.
اگر مسؤولان کشور به‌جای دغدغه‌های روزمره و منافع جناحی، اندکی به عدالت نسلی و حرمت سربازان وطن بیندیشند، باید با نگاه ملی‌گرایانه و عقلانی، مهاجرت بی‌رویه و بی‌ضابطه را مهار کرده و حقوق فرزندان این مرز و بوم را بازستانند؛ وگرنه، آینده‌ای تار و سرشار از تعارض‌های اجتماعی، در انتظار ایران خواهد بود.