“زوگ زوانگ” یا خودکشی شطرنجی

گروه یادداشت و تحلیل سیاسی پایشگر– وضعیتی در بازی شطرنج وجود دارد که بازیکن شطرنج‌ نه کیش است نه مات و نه پات.حق حرکت دارد اما آرزو می‌کرد ایکاش اين حرکت هم نداشت حق حرکات بسیار دارد اما فایده‌ای ندارد چون با هرحرکتی، توسط حرکت بعدی حریف مات می‌شود به این حالت اصطلاحا “زوگ زوانگ”گفته می‌شود.
جمهوری‌اسلامی پس از چهل‌سال امروز به وضعیتی در صحنه شطرنج سیاست بین‌الملل رسیده، که نه کیش است نه مات شده و نه در شرایط پات قرار دارد.
نخست آنکه آچمز است. آچمز در برجام نافرجام و بی‌سرانجام یعنی در برجام حضور دارد اما عملاً هیچ حرکتی صورت نمی‌گیرد و هیچ سودی از آن نمی‌برد. بی‌حرکت است اما حق حرکت دارد، می‌تواند این وضعیت را ادامه دهد یا از آن خارج شود ولی نتیجه هردو انتخاب برایش “هیچ” است.
می‌تواند FATF را تصویب کند و به شبکه بین‌المللی حساب و کتاب‌های پولی شسته و رفته بپیوندد و دروازه پولشویی را ببندد اما مع‌الاسف مبتلا به مصیبت‌های دیگر می‌شود.
می‌تواند در همین حالتی که الان قرار دارد بماند و نابودی و اضمحلال کشور و مردم را با چشم باز و با توسل به ابزارهای دیگر نظاره کند و یا لاجرم دست به حرکتی بزند.
نمی‌تواند حرکت هم نکند، چون در داخل بشدت تحت‌فشار است. اقتصادش فروپاشیده است و در آستانه فروپاشی محتوم اجتماعی‌ست که فاجعه‌آمیزترین نوع از فروپاشی‌‌هاست.
می‌تواند دست به یک حرکت انتحاری بزند مانند خروج از برجام و دوباره فعالیت هسته‌ای‌اش را از سربگیرد یا یک موشک شلیک کند بطرف اسراییل.
اما با کدام پشتوانه؟با کدام اقتصاد؟
با این وضعیت فروش نفت یعنی نفت در برابر غذا و دارو و در شرایط بغرنج و رنج‌آور اقتصاد داخلی، که هر روز مردم گرسنه‌تر ومتلاشی‌تر از پیش می‌شوند.
نظام در بررسی وتصویب لایحه بودجه سال آینده کشور دچار سرگیجه شده است.
گیج می‌زند هرچند گاهی دچار توهم است چون نمی‌داند اصلاً آیا سال آینده می‌تواند نفتی صادر کند یا نه
به چه مقدار و چگونه؟
به کدام کشور متقاضی؟
آیا اساساً مشتری‌ای برایش مانده؟
با توجه به سفر مشکوک اخیر محمدبن‌سلمان ولیعهد عربستان به سه کشور پاکستان، هند و چین که عمده خریداران نفت ایرانند و تازه به چه قیمتی و اصلا چگونه پول آنرا دریافت کند.
با این فشار سهمگین تحریمی از سوی ایالات متحده و اینکه اساساً با این رشد تورمی افسارگسیخته و کمبودها
از آنسو با نارسایی‌ها و اعتراضات جسته و گریخته داخلی چه کند.
اینکه طی مدت یکسال گذشته چه در تورم نقطه‌به‌نقطه چه درتورم سالانه ارزش پول ملی بیش از دویست‌ درصد کاسته شده، چگونه می‌تواند حقوق کارمندان را افزایش دهد؟
اگر هم بخواهد افزایش دهد از کدام منبع یا منابع؟
مشکل نظام جمهوری اسلامی(سوای فساد فراگیر که اكثر بنگاه‌ها و نهادهای مالی و اداری کشور را در برگرفته)از آنجایی آغاز شد که سیاست استراتژیک خود را برخلاف همه کشورهای دنیا، بجای آرایش بر مبنای منافع‌ملی، بر مبنای منافع ایدئولوژیک خود تبیین و تعیین کرده است.
حساب وکتاب جمهوری‌اسلامی در مواجهه با جهان خارج نیز نه هیچگاه براساس منافع‌ملی و سنجش سود و زیان آنی مصالح کشور ورفاه مردم کشورش بود، نه براساس مشی آینده‌نگرانه، بلکه همواره آن بوده که در رابطه با فلان کشور آیا می‌تواند به گسترش منافع ایدئولوژیک خود دست یابد یا خیر.
که ابداً برای او مهم نیست نفع ملی ومالی می‌برد یا نه.
واگرنه کیست که نداند فی‌المثل رابطه با بشار اسد و سوریه تنها موجب زیان ملی درخطر افتادن منافع‌ استراتژیک و زوال اقتصاد کشور می‌شود.که هم‌اینک در آستانه آن قرار گرفته است.
اینکه دل بسته است به حمایت بین‌المللی روسیه وچین.
این دو کشور برخلاف تصور ما تمام گردونه و مدار سیاست خارجی‌شان علی‌رغم حاکمیت نظام کمونیستی سوسیالیستی همواره غایت انتفاع ملی وتامین منافع‌ کشورشان بوده و اولویت نخست تدابیر سیاسی‌شان بهره کشی از کشورهای بحران زده باحداکثر توان است و اگرگاهی درسطوح کلان بین‌المللی دست به جنبش‌هایی می‌زنند نه با هدف حمایت ازسیاست ما ، بلکه با هدف ایجاد توازن قوا وحفظ هژمونیک قدرت وصیانت از بازار تجاری خود وتامین آن دربرابر توان بالای اقتدار آمریکا و اروپاست.

گری کاسپاروف اسطوره شطرنج جهان معتقد است زوگ زوانگ وحشتناک‌ترین وضعیت در بازی تماماً فکری شطرنج است که یک بازیکن ناشی در نهایت بدسلیقگی می‌تواند خودش را در آن وضعیت غیرقابل بازگشت گرفتار کند. این وضعیت مرگبار از هر صد هزار دفعه تنها یک بار اتفاق می‌افتد و از دردناک‌ترین انواع خودکشی‌های شطرنجی ا‌ست./ برگرفته از شبکه فعالان اقتصادی