اخبار بورس پایشگر-نخستین مدیرعامل شرکت بورس تهران ضمن تحلیل اوضاع اقتصادی درخصوص نقش بورس کالا در بهبود شاخص های بازار و گسترش صادرات محصولات ایرانی توضیحاتی داد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پایشگر،علی رحمانی درخصوص نقش بورس کالا در بهبود شاخص های بازار و گسترش صادرات محصولات ایرانی، اثر بکارگیری ابزارهای نوین بر کاهش قیمت‌ها به شرح زیر است:

بورس کالا در چه شرایطی قادر است در بهبود شاخص‌های بازار ایفای نقش کند؟

رحمانی: بورس کالا بازار و بستری برای انجام معاملات است که زیرساخت‌های مشخصی دارد، اما پس از اتفاق های اقتصادی اخیر برخی توقع ها از این بازار نشان می دهد که برخی ها شناخت دقیقی از کارکردهای آن ندارند.

بورس کالا قرار نیست به تنهایی اقتصاد را سامان دهد و لزوماً چنین وظیفه‌ای ندارد. به‌عنوان‌مثال وقتی دلار در بازار آزاد از ۸ به ۱۲ هزار تومان جهش می ‌کند، برخی توقع دارند بورس کالا به‌تنهایی، روند صعودی قیمت کالاها را کاهش دهد اما این توقع اشتباه است چراکه از بزرگ‌ترین و اصلی ترین اهداف بورس کالا شفاف‌سازی است.

اگر از زاویه ای دیگر به موضوع بپردازیم، گله‌مندی که اکنون در بازار و اقتصاد وجود دارد این است که چرا دلار۴۲۰۰ تومانی به برخی محصولات تعلق می‌گیرد اما اجناس با قیمت ارز آزاد به مردم فروخته می‌شود؟ این‌ها مواردی است که هیچ ارتباطی با کارکردهای بورس کالا ندارد و اشتباه تصمیم گیری و نبود امکان رصد و نظارت از تولید تا مصرف است اما توقع به جا و درست از بورس حتی در این شرایط نیز، ارائه و ثبت آمارهای شفاف از عرضه و تقاضای کالاهای مهم و برقرار نظام عرضه و تقاضا با وجود همه محدودیت هاست.

نکته دیگر این است که به دلیل شرایط خاص اقتصاد به خصوص در ماه های اخیر، متأسفانه فرصت فعالیت رانت‌خواران مهیا شده است. مثلاً دیده ‌شده حتی دام نیز توسط افراد سودجو به خارج صادر می‌شود، ایجاد چنین فضایی به همراه قیمت‌گذاری‌ها تأثیر منفی بر اقتصاد دارد اما اگر همین خرید و فروش‌ها به بورس کالا منتقل شود، قطعاً خروجی آن به نفع اقتصاد ملی است.

همچنین اقتصاد ایران دچار برخی عدم تعادل‌ها و دخالت‌های ناموفق است. از جمله دولت، هرچند مجاز به مداخله موردی در بازار است اما همین دخالت را باید با هدف‌گذاری، برنامه‌ریزی دقیق و ابزار کارآمد انجام دهد و اگر چنین الزاماتی و در واقع اصول اقتصادی رعایت نشود، نباید از نهادهایی نظیر بورس کالا انتظار معجزه داشته باشیم.

با همه این تفاسیر باید عنوان کرد موفقیت و کارایی صد درصدی بورس کالا در گرو فراهم بودن بسترهای قانونی و علمی و اقتصادی است و اگر برای مثال شاهد قیمت گذاری نادرست در بازار یک محصول باشیم، نباید از بورس کالا که برای عملیاتی کردن اقتصاد رقابتی و واقعی ایجاد شده، توقع غیر منطقی داشت.

در واقع، منتقد دخالت دستوری هستید؟

رحمانی: همین‌طور است. بورس کالا یکی از بازارهایی است که خریدار و فروشنده یکدیگر را پیدا می‌کنند و عرضه و تقاضا به‌صورت شفاف صورت می‌گیرد. اما اگر قرار باشد محصول در بورس با دلار ۴۲۰۰ تومانی معامله شود اما در بازار با قیمت دلار روز عرضه شود، مشخص است که خود به رشد تقاضا در بورس دامن زده ایم. در اینجا اگر معاملات یک محصول در بورس کالا انجام نشود که دیگر آمار شفافی هم بدست نمی آید و مشخص نیست چه به روز بازارها می آید. به این ترتیب هر نوع اقدام دستوری اگر بدون سنجش دقیق یک بازار رقم بخورد، تبعات سنگینی برای اقتصاد از جمله بروز رانت و دلالی دارد.

آیا بکارگیری ابزارهایی مانند قراردادهای آتی بر کاهش قیمت‌ها اثرگذار است؟

رحمانی: به‌ طور قطع بورس ابزارهایی در اختیار دارد که می‌تواند به کاهش هزینه‌های مبادله منجر شود. یکی از این ابزارها، قراردادهای آتی و دیگری قرارداد اختیار معامله است که علاوه برکاهش هزینه مبادله، زمینه ارتقای ساختار سنتی بازار و مدرن شدن آن را نیز فراهم می‌کند. در همین راستا در روزهای گذشته معاملات قراردادهای اختیار معامله زعفران راه‌اندازی شد که این اتفاق خوبی است که در کنار گواهی سپرده به رشد بازار کمک می‌کند. در کل اینکه این ابزارهای مالی، کارکرد پوشش ریسک نوسانات در آینده را دارند که می تواند در صنایع مختلف به کار گرفته شود تا فعالان صنایع دیگر نگران نوسانات قیمتی در آینده نباشند.

نقش بورس کالا در گسترش صادرات به‌ویژه در محصولات پرطرفدار ایرانی را چگونه می‌بینید؟

رحمانی: بازهم در اینجا به داستان قیمت ارز می‌رسیم، اگر نرخ ارز به‌درستی اعمال شود قطعاً بورس کالا مسیری است که می‌تواند جایگاه و قیمت محصولات ایرانی را در بازارهای جهان تثبیت و تقویت کند. باید پذیرفت بورس کالا به اقتصاد ایران کمک می‌کند. این بورس یک فرصت سرمایه‌گذاری و حرکت به سمت اقتصاد آزاد و رقابتی را ایجاد کرده و در مسیر درستی قرار دارد و از منابع تأمین مالی برای اقتصاد ایران بوده است.