فشار از طریق دیپلماسی؛ استراتژی جدید ترامپ علیه ایران
یادداشت و تحلیل پایشگر: شهراد اثنی عشری
اظهارات اخیر دونالد ترامپ مبنی بر تمایل به مذاکره با ایران و حتی آمادگی برای سفر به تهران، در روز سوگند او بهعنوان چهل و هفتمین رئیسجمهور ایالات متحده، نشاندهنده تغییر در رویکرد او نسبت به ایران است.
این سخنان بهعنوان سیگنالی برای آغاز فصل جدیدی در روابط دو کشور تلقی می شود.
ترامپ در دوره قبلی ریاستجمهوری خود، سیاست فشار حداکثری را علیه ایران اعمال کرد که شامل خروج از توافق هستهای (برجام) و اعمال تحریمهای شدید اقتصادی بود.
با این حال، اظهارات اخیر او حاکی از تمایل به تغییر این رویکرد و حرکت بهسوی دیپلماسی و مذاکره است.
این تغییر موضع ممکن است ناشی از درک ناکارآمدی سیاستهای قبلی در دستیابی به اهداف مورد نظر باشد.
تحریمهای اقتصادی نتوانستند بهتنهایی رفتار ایران را در زمینههای مورد نظر آمریکا تغییر دهند و حتی منجر به افزایش تنشها در منطقه شدند.
بنابراین، ترامپ ممکن است به این نتیجه رسیده باشد که مذاکره و تعامل مستقیم میتواند راهکار مؤثرتری باشد.
از سوی دیگر، پیشنهاد سفر به تهران نشاندهنده جدیت ترامپ در پیگیری دیپلماسی است.
این اقدام، اگر تحقق یابد، بهعنوان گامی تاریخی در روابط دو کشور محسوب شده و زمینهساز کاهش تنشها و حلوفصل مسائل مورد اختلاف خواهدبود.
با این حال، باید توجه داشت که تغییر در لحن و اظهارات ترامپ لزوماً به معنای تغییر کامل در سیاستهای او نیست.
ممکن است این اظهارات بخشی از یک استراتژی گستردهتر برای اعمال فشار از طریق دیپلماسی باشد.
همچنین، واکنش ایران به این اظهارات و میزان اعتماد متقابل بین دو کشور نقش مهمی در پیشبرد هرگونه مذاکرهای خواهد داشت.
شکسته شدن تابوی مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا، بستگی به عوامل متعددی دارد که شامل تغییرات در سیاستهای هر دو طرف، شرایط منطقهای و فشارهای بینالمللی است.
اگرچه اظهارات اخیر ترامپ مبنی بر آمادگی برای مذاکره و حتی سفر به تهران میتواند نشانهای از تغییر در رویکرد آمریکا باشد، اما تحقق این امر مستلزم فراهم شدن شرایطی مانند کاهش بیاعتمادی، ارائه تضمینهای لازم از سوی دو طرف و تأمین منافع ملی ایران است.
همچنین، مواضع ایران و سیاستهای کلان کشور در قبال آمریکا، نقش تعیینکنندهای در این فرآیند دارد.
از سوی دیگر، فشار افکار عمومی داخلی و بینالمللی، میتواند دو کشور را به سمت گفتوگو سوق دهد.
شکست تابوی مذاکرات مستقیم نیازمند اقدامات عملی و جدی از هر دو طرف است که فراتر از اظهارات و شعارها باشد.
در نهایت، اظهارات ترامپ میتواند فرصتی برای بازنگری در روابط ایران و آمریکا باشد. اما تحقق این امر نیازمند اقدامات عملی و اعتمادسازی از سوی هر دو طرف است.
زمان نشان خواهد داد که آیا این اظهارات به تغییرات واقعی در سیاستها منجر خواهد شد یا خیر