حفظ منافع واجب‌تر از ایدئولوژی/ بدون مذاکره و رفع تنش‌های بین‌المللی، حکمرانی اقتصادی تغییر نمی‌کند

اخبار سیاسی پایشگر– مخالفان مذاکره با آمریکا عموماً از دو دسته تشکیل می‌شوند: گروه‌های ایدئولوژیک که مذاکره را به دلایل عقیدتی رد می‌کنند و گروه‌های ذی‌نفع اقتصادی-سیاسی که از شرایط فعلی سود می‌برند.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری پایشگر، با توجه به مخالفت گروه‌های تندرو با مذاکره با آمریکا با هدف کنترل بحران عمیق اقتصادی در کشور اکنون باید به این سوال پاسخ داد که آیا این گروه‌ها اجازه تغییر صحنه اقتصادی را می‌دهند؟

در شرایط کنونی، بسیاری از مخالفان مذاکره، نه‌تنها به فکر اصلاح حکمرانی اقتصادی نیستند، بلکه از وضعیت فعلی برای حفظ قدرت و منافع اقتصادی خود بهره می‌برند.
تحریم‌ها، اقتصاد غیرشفاف و بسته را تقویت کرده و فرصت‌های ویژه‌ای برای رانت‌خواری، دور زدن تحریم‌ها و انحصارطلبی ایجاد کرده است.
در چنین فضایی، بخش‌های خاصی از اقتصاد، مانند شرکت‌های وابسته به نهادهای خاص، بیشترین سود را می‌برند و طبیعتاً علاقه‌ای به تغییر این شرایط ندارند.

تضاد میان شعارهای اقتصادی و رفتارهای عملی

درحالی‌که مقامات دولتی از «بهبود محیط کسب‌وکار» و «تقویت بخش خصوصی» صحبت می‌کنند، در عمل، تصمیمات کلان اقتصادی همچنان تحت سلطه نهادهای انحصاری است.
مخالفان مذاکره که در ساختار قدرت نفوذ دارند، از طریق قوانین دست‌وپاگیر، انحصار در تجارت خارجی، کنترل منابع مالی و جلوگیری از سرمایه‌گذاری خارجی، مانع تغییر اساسی در حکمرانی اقتصادی می‌شوند.

آیا مخالفت با مذاکره فقط جنبه ایدئولوژیک دارد؟

در برخی موارد، مخالفت با مذاکره از موضع ایدئولوژیک و عدم اعتماد به آمریکا ناشی می‌شود.
اما واقعیت این است که بخش بزرگی از این مخالفت‌ها، دلایل اقتصادی و سیاسی دارد.
تحریم‌ها به برخی افراد و نهادها اجازه داده است که بدون نظارت و رقابت، اقتصاد را در اختیار بگیرند.
آن‌ها نگرانند که با رفع تحریم‌ها، شفافیت بیشتر شود، رقابت اقتصادی شکل بگیرد و دسترسی به منابع مالی محدود شود.

آیا امکان تغییر بدون مذاکره وجود دارد؟

بدون مذاکره و رفع تنش‌های بین‌المللی، امکان تغییر اساسی در حکمرانی اقتصادی بسیار محدود است.
حتی اگر دولت بخواهد اقتصاد را به سمت رقابت‌پذیری و شفافیت ببرد، بدون دسترسی به بازارهای جهانی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و ایجاد ثبات ارزی، این تغییرات ممکن نخواهد بود.
کشورهای موفق در توسعه اقتصادی، ابتدا موانع بین‌المللی را رفع کرده و سپس اصلاحات داخلی را اجرایی کرده‌اند.

نتیجه‌گیری

مخالفان مذاکره، چه از منظر ایدئولوژیک و چه از منظر منافع شخصی، مانع از تغییر صحنه حکمرانی اقتصادی می‌شوند.

آن‌ها می‌دانند که هرگونه توافق که منجر به ورود سرمایه‌گذاری خارجی، رقابت‌پذیری اقتصادی و کاهش انحصار شود، موقعیت آن‌ها را در اقتصاد ایران تضعیف خواهد کرد.
بنابراین، تا زمانی که ساختار تصمیم‌گیری کشور تحت تأثیر این گروه‌ها باشد، تغییر بنیادین در حکمرانی اقتصادی، حتی اگر دولت اراده انجام آن را داشته باشد، با موانع جدی روبه‌رو خواهد شد.