جشنواره کن؛ نگاه به کیفیت صنعت جهانی سینما یا کیف پول؟

اخبار فرهنگی هنری پایشگر-در آستانه آغاز جشنواره فیلم کن باید دید چشم امید صنعت مشتاق سینما به این جشنواره به عنوان یک ویترین جهانی تا چه حد واقعی است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پایشگر، حتی بر اساس استانداردهای کن، ارقامی که تیری فرمو در روز معرفی حاضران کن امسال اعلام کرد، بسیار قابل توجه است.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از اسکرین دیلی، وی معتقد است یک سوم تولیدات صنعت جهانی با کمتر از ۳۰۰۰ عنوان (۲۹۰۹) به جشنواره ارسال شد. اگر بخواهید صرفاً از منظر اقتصادی به آن نگاه کنید، این قدرت انتخاب زیادی است که فقط یک نهاد در یک بخش از آن بهره می‌برد. آیا چنین چیزی سالم است؟ البته که جشنواره کن می‌گوید: بله!

جشنواره کن هنوز پرمخاطب است، این خیلی واضح است. بنابراین جای تعجب ندارد اگر شمار فیلم‌های ارسال شده برای جشنواره افزایش پیدا کرده باشد. این رقم تقریبا ۲ برابر ۱۵۰۰ فیلمی است که یک دهه پیش به جشنواره ارسال می‌شد. امسال ترکیب فیلم‌ها از نظر جنسیت هم باید از سال پیش بهتر باشد زیرا صنعت فیلم در اعتصاب‌ها و خستگی ابرقهرمانی دست و پنجه نرم می‌کرد. بدون شک، امسال شرکت کنندگان بیشتری- چه از منظرعمومی، چه صنعت فیلم و چه مطبوعاتی- در کن حضور خواهند داشت.

سال ۲۰۲۴ دومین بار در طول ۵ سال اخیر بود که فیلم برنده نخل طلا، جایزه اسکار بهترین فیلم را هم دریافت کرد. «آنورا» شان بیکر یکی از ۳ نامزد پیشتاز کن، در فهرست نهایی ۱۰ نفره اسکار هم جای داشت و در کنار «امیلیا پرز» و «ماده» از مدعیان جدی بود. پیش از این «انگل» اولین فیلم غیرانگلیسی زبانی بود که پس از برنده شدن در جشنواره کن سال ۲۰۱۹، به جایزه اسکار هم دست پیدا کرد. ۴ فیلم از ۵ فیلمی که در فهرست نهایی بخش فیلم بین‌المللی اسکار جای گرفتند، ابتدا در جشنواره کن ۲۰۲۴ به نمایش درآمدند که شامل «امیلیا پرز»، «دانه انجیر معابد»، «دختری با سوزن» و «فلو» می‌شد.

کن همیشه پرچمدار سینمای جهانی بوده و برندگان نخل طلای کن همیشه تاثیرگذار بوده‌اند. امروز آنها از نظر مالی هم موفق هستند و بخش بزرگی از جوایز پرسود را مال خود می‌کنند. این چیزی نیست که بتوان درباره برندگان نخل طلایی چون «عمو بونمی که زندگی‌های گذشته‌اش را به یاد آورد» اپیچاتپونگ ویراستاکول در سال ۲۰۱۰ یا «خواب زمستانی» نوری بیلگه جیلان در سال ۲۰۱۴- زمانی که شمار فیلم های ارسالی نصف امروز بود- هم گفت.

همه نگاه‌ها همیشه به بخش رقابتی کن است، اما واقعیت سخت این است که با ارسال یک سوم کل تولیدات صنعت سینمای جهانی، ماجرا بیشتر از چشم‌ها، به کیف پول هم مربوط است.

نگاهی سطحی- چون هنوز فیلم‌ها را در کن ندیده‌ایم- حاکی از این است که انتخاب تیری فرمو و همکارانش برای سال ۲۰۲۵ نشان دهنده گرایش به سمت درام سیاسی و دوری از مسائل جنسی است، که مطمئنا مناسب زمانی است که در آن به سر می‌بریم. یک رشته مسائل سیاسی جدی در بخش رقابتی جای دارند: از «دو دادستان» درام نادری از سرگئی لوزنیتسا که در دوران ترورهای استالینی می‌گذرد، یا فیلم هیجانی سیاسی تاریک آری آستر با عنوان «ادینگتون» درباره انتخاب کلانتر در تگزاس، یا فیلم مهیج سیاسی طارق صالح با عنوان «عقاب‌های جمهوری» و «مامور مخفی» کلبر مندونسا فیلهو که در دوران دیکتاتوری نظامی برزیل در دهه ۱۹۷۰ اتفاق می‌افتد.

تیری فرمو در کنفرانس مطبوعاتی تاکید کرد که کن به کارگردان‌های مولف خود وفادار است – مثل یک ناشر کتاب – اما برادران داردن که تاکنون ۲ بار برنده نخل طلا شده‌اند، مسن‌ترین کارگردانان امسال هستند که با «خانه مادر جوان» در سن ۷۱ و ۷۳ سالگی در جشنواره حضور دارند.

سال گذشته فرمو واقعا کهنه سربازان را در کن داشت و با وجود همه جوانی کورالی فارگیت و شان بیکر، او فیلم‌هایی از پل شریدر (در آن زمان ۷۷ ساله)، دیوید کراننبرگ (۸۱ ساله) و فرانسیس فورد کاپولا (۸۵ ساله) را در ترکیبی از نام‌های آشنای دوره‌های قبلی مانند پائولو سورنتینو، کریستف اونوره، میشل آزاناویسیوس، سربرنیکوف، ژیا ژانکه و ژیل للوش، به نمایش گذاشت و البته هیچکدام از آن عناوین موفق ظاهر نشدند.

امسال، برای اولین بار، جشنواره کن با اولین فیلم یک کارگردان زن یعنی «یک روز ترک کن» ساخته آملی بونن افتتاح می‌شود.

۶ کارگردان زن در بخش رقابتی هستند که کمتر از یک سوم عناوین حاضر در بخش رقابتی است و با برآورد فرمو که ۳۲ درصد از فیلم‌های ارسال شده توسط زنان کارگردانی شده‌اند، مطابقت ندارد. ۲ فیلم با بازی جاش اوکانر بریتانیایی شامل «مغز کل» و «تاریخ صدا» در بخش رقابتی جای دارند و یک کارگردان آمریکایی یعنی ریچارد لینکلیتر با «موج نو» که فیلمی درباره تولید «بی نفس» است و چندین فیلم شامل خانواده‌های از هم گسیخته، از «رومریا» کارلا سیمون درباره نوجوانی که تلاش می‌کند پدرش را پیدا کند، تا فیلم «آخرین کوچولو» حفضیه حرزی درباره مسائل یک زن مسلمان در خانواده‌اش، به بخش رقابتی راه پیدا کرده‌اند.

بنابراین، هیچ فیلم اخلاقی مثل «متل دستینو»، یا فیلمی ترامپی مانند «کارآموز»، یا فیلمی درباره ترس‌های جسمی، یا کانگسترهای آوازه‌خوان در جشنواره امسال جای ندارد؛ و همه اینها منعکس کننده این است که جهان در چه سطحی از صمیمیت است.

با صنعت مشتاقی که تا حدودی از نظر مالی به کن معتاد شده، از این رقابت ممکن است در پایان اولین آخر هفته، صحبت‌های زیادی به گوش برسد که همه چیز به خوبی سال پیش نیست (که به گفته همه سال پیش هم به خوبی دوره ۲۰۲۳ با فیلم‌هایی چون «منطقه مورد علاقه» و «آناتومی یک سقوط» نبود).

فرمو گفت: چیزهای بیشتری در راه است اما لازم به یادآوری است که خوب و سودآور همیشه در یک راستا نیستند. ایمن کردن یکی از این اسکله‌ها در تخیل سرکش فیلمسازان می‌گنجد؛ اما بیائید نرم قدم برداریم، زیرا داریم پا روی رویاهای آنها می‌گذاریم.