عمرت به درازای دو بار دیدن اَتی‌ننه باد

یادداشت و تحلیل پایشگر– عارف واحدناوان _ دنباله دارها ستاره هایی هستند که وارد منظومه خورشیدی می شوند و گاهی آنقدر به زمین نزدیک می شوند که با چشم غیر مسلح هم می شود آنها را دید.
چینی ها به ستاره دنباله دارها شی شی می گویند ُ هالی اما نام علمی آن است و ما در شمال ایران در زبان تالشی به آن اَتی‌ننه می گوییم. ستاره دنباله دار هر ۷۵ سال یکبار به زمین نزدیک می شوند و تو می توانی آن را با چشم غیر مسلح ببینی و من آن را یکبار در تابستان سال 1986 در حالی که کودک بودم در ییلاقات تالش دیدم مادر بزرگم آن را به من نشان داد و آنگاه برایم آرزو کرد تا دیگر بار هم بتوانم ببینم. اَتی‌ننه دوباره در سال 2061 به زمین بازمی گردد.
می گویند مارک تواین نویسنده پر ماجرای آمریکایی درست در روز پدیدار شدن دنباله‌دار معروف «هالی» به دنیا آمد. اما شگفت انگیز ‌تر این است که او پیش‌بینی کرده بود زندگی‌اش با آمدن دوباره این جرم فضایی به پایان خواهد رسید و چنین هم شد! «آلبرت بیگلو» در کتاب زندگی‌نامه مارک تواین از زبان وی چنین نقل کرده است: من در سال 1835 با دنباله‌دار هالی به دنیا آمدم. هالی سال دیگر دوباره می‌آید و انتظار دارم من را با خود ببرد. اگر با «هالی» از دنیا نروم، بزرگ‌ترین سرخوردگی عمرم خواهد بود.
هالی نخستین بار در سال 239 قبل از میلاد توسط چینی ها دیده شد اما روایت دیگری هم است که یونانیان باستان در سال 466 قبل هالی را دیده اند. مشهورترین ظاهر شدن ستاره دنباله دار هالی کمی قبل از حمله ویلیام به انگلیس در سال 1066 رخ داد. گفته می شود ویلیام معتقد بود که ستاره دنباله دار خبر موفقیت او را می‌دهد.

این ستاره در سال 1705 توسط ادموند هالی کشف شد. او هنگام مطالعه مدار چندین دنباله دار شناخته شده دریافت که دنباله دار دیده شده در سال‌های 1531، 1607 و 1682 یکی است. در نتیجه کشف هالی این دنباله دار به نام او نامگذاری شد. دنباله دار هالی هر 75 تا 76 سال یکبار قابل دیدن است.با این حال او آنقدر زنده نماند تا ظاهر شدن مجدد هالی را ببیند او در سال 1742 درگذشت اما كشف او باعث شد تا این دنباله دار به نام او نام‌گذاری شود.
اما چرا به موضوع ستاره هالی یا همان اَتی‌ننه خودمان ‍ پرداختم چون آسمان در این شب های سرد شاهد یک اتفاق نادر است و آن پدیدار شدن یک ستاره دنباله دار سبز درخشان است.
ستاره دنباله دار سبز که از یخ و غبار ساخته شده اکنون درون منظومه خورشیدی است و تا آخر ژانویه با چشم می شود دید.
ستاره های دنباله دار در آسمان زیاد داریم اما مشهورترین آن همان ستاره دنباله دار هالی است نکته اما اینجاست که برخلاف ستاره دنباله دار هالی که هر ۷۵ سال یکبار به مدار زمین نزدیک می شود ،اما این ستاره دنباله دار سبز را فقط یک بار در طول عمرمان می توانیم ببینیم به این دلیل که این ستاره دنباله دار هر ۵۰ هزار سال یک بار در آسمان زمین دیده می شود.
گرچه هوا بسیار سرد است اما این چند شب سرت را بالا بگیر و ستاره دنباله دار سبز درخشان را ببین و از آسمان شب لذت ببر.
نویسنده شهیر ویلیام شکسپیر نمایشنامه خود ژولیو سزار را در حدود سال 1600 نوشت او درست 105 سال پیش از اینکه ادموند هالی محاسبه کند که ستاره دنباله دار بارها و بارها در آسمان دیده می‌شود یک جمله معروف درباره دنباله دارها گفت: وقتی گدایان می‌میرند هیچ ستاره دنباله داری در آسمان دیده نمی‌شود اما در زمان مرگ شاهزادگان ، آسمان‌ها خودشان را درخشان و شعله‌ور می‌کنند.