کارگزاران برخط؛ از شتاب در فروش تا سکون در پاسخگویی- نهاد ناظر در تماشای رانت!

اخبار بانک و بیمه پایشگر– صنعت بیمه ایران مدت‌هاست با چالش‌های ساختاری مواجه است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، نابرابری در دسترسی به منابع و اطلاعات است.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری پایشگر، کارگزاران برخط، که با تبلیغات گسترده و دسترسی به داده‌های کلان فعالیت می‌کنند، توانسته‌اند بخش عمده‌ای از بازار را در اختیار بگیرند.
مشکل اصلی این نیست که فروش آنلاین توسعه یافته، بلکه این است که برخی بازیگران خاص با استفاده از روابط رانتی و قراردادهای غیرقانونی، شرایط ناعادلانه‌ای برای سایر اعضای شبکه فروش ایجاد کرده‌اند.
در این میان، نهادهای نظارتی نیز یا منفعلانه عمل می‌کنند یا به دلایلی قادر به برخورد جدی نیستند.

رانت‌خواری و نحوه ایجاد سودهای غیرمتعارف

رانت در این بازار عمدتاً از محل رسوب حق‌بیمه شکل می‌گیرد.
به این معنا که پول بیمه‌گذاران قبل از واریز به حساب شرکت‌های بیمه، برای مدتی در اختیار کارگزاران برخط باقی می‌ماند.
این مبالغ در شرایط تورمی فعلی، سودهای کلانی را نصیب این شرکت‌ها می‌کند، در حالی که شبکه فروش سنتی حتی از دریافت کارمزدهای معمولی هم محروم می‌شود.
برخی از این قراردادها آشکارا برخلاف آیین‌نامه‌های شورای عالی بیمه هستند، اما اجرای قوانین با ضعف همراه است.

دستیابی به شماره‌های بیمه‌گذاران و اطلاعات محرمانه

یکی از مسائل بحث‌برانگیز، چگونگی دستیابی این کارگزاران برخط به شماره‌های تماس و اطلاعات بیمه‌گذاران است.
در مواردی، این اطلاعات از طریق شرکت‌های بیمه، سامانه‌های دولتی، بانک‌ها یا حتی کارکنان داخلی نشت پیدا می‌کند.
در غیاب نظارت قوی و قوانین بازدارنده، این داده‌ها در بازار خاکستری اطلاعات به فروش می‌رسند و در اختیار کارگزاران خاص قرار می‌گیرند.
این مسئله نه‌تنها به رقابت ناسالم دامن می‌زند، بلکه اعتماد عمومی به صنعت بیمه را نیز کاهش می‌دهد.

تأثیر این وضعیت بر شبکه فروش سنتی

شبکه فروش سنتی که متکی بر نمایندگان و کارگزاران فیزیکی است، تحت فشار این روندها در حال نابودی است.
در شرایط رکود اقتصادی، بسیاری از رشته‌های بیمه‌ای با افت تقاضا روبه‌رو هستند و بیمه شخص ثالث یکی از معدود گزینه‌هایی است که هنوز تقاضای قابل‌توجهی دارد.
اگر این حوزه نیز کاملاً در اختیار گروه‌های رانتی قرار گیرد، شبکه فروش خرد و مستقل به‌کلی از بین خواهد رفت و بخش عمده‌ای از فروش بیمه به شکل انحصاری در اختیار کارگزاران خاص باقی خواهد ماند.

عملکرد ضعیف نهاد ناظر و آینده این روند

نهاد ناظر، که وظیفه تنظیم‌گری و حمایت از رقابت سالم را دارد، در برابر فعالیت‌های غیربیمه‌ای شبکه فروش واکنش‌های سختگیرانه‌ای نشان می‌دهد، اما در مقابل تخلفات کارگزاران برخط، سیاستی منفعلانه اتخاذ کرده است.
اگر این روند ادامه پیدا کند و نظارت قوی‌تری اعمال نشود، صنعت بیمه به سمت انحصار بیشتر و کاهش رقابت سوق پیدا خواهد کرد.
در چنین شرایطی، شرکت‌های بیمه نیز به دلیل کاهش تنوع در کانال‌های فروش، وابسته به کارگزاران خاص خواهند شد که این امر می‌تواند برای صنعت در بلندمدت مضر باشد.

دورنمای صنعت بیمه در سال آینده

در صورت ادامه روند فعلی، بازار بیمه بیش از پیش به سمت تمرکزگرایی و سلطه کارگزاران برخط پیش خواهد رفت.
اگر نظارت اصلاح نشود، شاهد افزایش تخلفات، تضعیف شبکه فروش سنتی، و کاهش کیفیت خدمات خواهیم بود.
اما اگر نهادهای ناظر و سیاست‌گذاران تصمیم بگیرند که اصلاحات جدی انجام دهند، می‌توان با شفاف‌سازی فرآیندها، حذف رانت‌ها، و تقویت نظارت، زمینه را برای رقابت سالم‌تر فراهم کرد.
در غیر این صورت، بازار بیمه با چالش‌های عمیق‌تری مواجه خواهد شد که اصلاح آن در آینده دشوارتر خواهد بود.