آغاز رویارویی ایران و امریکا/بازی‌ تحریم به‌کجا ختم می‌شود؟

پایشگر- آغاز دوباره تحریم های امریکا علیه ایران از روز ۱۳ آبان ماه جاری(فردا) سوالات زیادی را پیش روی افکار عمومی قرار داده است.آیا ترامپ موفق می شود اقتصاد ایران را متلاشی کند یا ایران دولت امریکا را شکست خواهد داد؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پایشگر، لوبلاگ نوشت: طی چهار دهه گذشته روابط ایران و آمریکا شاهد روابط خصومت آمیزی بوده است. اما دولت ترامپ با تهدید ایران به حمله ‏نظامی تنش میان دو کشور را بالاتر نیز برده است. دولت ترامپ به غلط می پندارد که با تشدید فشار اقتصادی و اعمال سیاست ‏حداکثر فشار ممکن قادر خواهد بود ایران را وادار به تسلیم برابر خواسته های خود کند یا شاهد سقوط آن باشد. این یا ناشی از ‏یک قضاوت نادرست و خطرناک است یا حکایت از تصمیم آغاز جنگ رودررو با این کشور دارد که پیامدهای فاجعه باری برای ‏ثبات منطقه و منافع آمریکا خواهد داشت. ‏

به نوشته «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: پیش از حمله به بندر پرل هاربر در جنگ جهانی دوم، سفیر ژاپن در آمریکا هشدار داده بود که “کشورش تحت فشار زیادی از ‏سوی آمریکا قرار گرفته تا واکنش شدیدی علیه منافع آمریکا نشان دهد. بهتر است بجنگیم تا اینکه فشارها را تحمل کنیم”. ‏امپراتوری ژاپن به این نتیجه رسیده بود که در مقابل فشارهای اقتصادی آمریکا تنها گزینه جنگ است. اگرچه در نهایت ژاپن ‏مجبور به پذیرش تسلیم بدون قید و شرط شد، زمانی که بقای یک کشور به خطر می افتد، منافع نظامی و سیاسی متصور از یک ‏حمله نظامی بر یک شکست تدریجی می چربد. ‏

در حالی که دولت ترامپ تلاش می کند صادرات نفت ایران را به صفر برساند، مقامات ایرانی تهدید کرده اند اگر نتوانند نفت ‏خود را بفروشند، فروش نفت سایر کشورهای حوزه خلیج فارس را نیز متوقف می کنند. بی تردید اقدام ایران به بستن تنگه هرمز، ‏پاسخ آمریکا را در پی خواهد داشت. اخیرا سردار حسین علایی یکی از فرماندهان سابق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اظهار کرده ‏بود “ایران می تواند تنگه هرمز را ببندد، آمریکا نیز قادر خواهد بود آن را بگشاید. ایران باید هزینه و فایده چنین عملی را ‏بسنجد…” تحت فشارهای بیش از حد، ممکن است ایرانیان به این نتیجه برسند که مزایای نظامی و سیاسی بستن تنگه هرمز بر ‏هزینه ها می چربد و تهدید خود را عملی کنند. جنگی که شعله ور می شود برای همه از جمله آمریکا فاجعه بار خواهد بود. ‏

شاید به نظر برسد تصمیم به رویارویی مستقیم با آمریکا برای ایران غیرمنطقی باشد. اما ارزیابی فرصت-هزینه ایران از این ‏لحاظ متفاوت است که آنها تحت فشار خارجی بر مبنای آنچه غرب معقول می داند، عمل نخواهند کرد. ایران کشوری با تاریخ ‏طولانی است و آموزه های عمیق میهن دوستی و شیعه گرایی دارد که هر دو تسلیم شدن در مقابل دشمن را تقبیح می کنند و جان ‏سپردن در جنگ را ارزشمند می شمارند. در جنگ تحمیلی با عراق، ایران که تحت انزوای استراتژیک قرار داشت هشت ‏سال جنگید تا دشمنی که تحت حمایت بین المللی بود را بیرون براند. خاطرات تلخ این جنگ هنوز در حافظه ایرانیان هست.‏

اسناد طبقه بندی شده ای که به تازگی از سوی آرشیو امنیت ملی آمریکا منتشر شده اند حاکی از آن هستند که متحدان آمریکا در ‏اروپا و خلیج فارس به این کشور درباره تلاش برای منزوی کردن ایران به منظور ساقط کردن نظام این کشور هشدار داده اند. ‏در پیامی که از سفارت آمریکا در ابوظبی برای واشنگتن ارسال شده است، یک مقام اماراتی نوشته “اگر ایران به لبه پرتگاه هل ‏داده شود اقداماتی که از آن سر می زند، مخاطراتی را متوجه کل منطقه خواهد کرد”. او در ادامه هشدار می دهد رویدادهای پس از ‏تغییر نظام ایران نیز منطقه را بی ثبات خواهد کرد. ‏

همچنین سیاست فشار بر ایران از طرف ترامپ برای پذیرش فهرست بلندبالای انتظارتی که از ایران دارد، به طوری بر سیاست ‏داخلی ایران اثرگذاری می کند که آن نیز با منافع آمریکا در بلندمدت تضاد دارد. نخست با افزایش فشار آمریکا بر اقتصاد ناکارآمد ‏ایران، احزاب رقیب در ایران، نارسایی ها را به گردن فشارهای خارجی می اندازند. اخیرا حسن روحانی رییس جمهوری ایران از ‏احزاب مختلف درخواست کرد علیه فشارهای سیاسی و اقتصادی خارجی متحد شوند. در همین حال رهبر معظم، آیت الله خامنه ای ‏نیز از تمام نهادها خواست که از تلاش رییس جمهوری در مقابله با فشار آمریکا حمایت کنند. ‏

دوم آنکه سیاست فعلی آمریکا سبب می شود جایگاه احزاب مایل به همکاری با غرب تضعیف شده و احزاب تندرو که تمایلی به ‏همکاری با غرب بخصوص آمریکا ندارند، سرکار بیایند. وقتی رییس جمهور اصلاح طلب ایران، سید محمد خاتمی سیاست تشنج ‏زدایی با غرب را در پیش گرفت، دولت بوش با گنجاندن ایران در فهرست کشورهای محور شرارت واکنش نشان داد. وزیر امور ‏خارجه ایران، جواد ظریف در سال ۲۰۱۴ گفته بود که “عملکرد برخی در کاخ سفید موجب روی کار آمدن رییس جمهوری بعدی ‏به مدت هشت سال شد. او من را زودتر از موعد بازنشسته کرد. حالا من از عزلت نشینی خارج شده ام”. ‏

ممکن است دولت ترامپ اهمیتی برای روی کار آمدن تندروها در ایران قائل نباشد یا بدتر، آن را به عنوان پیش زمینه ای برای ‏شروع جنگ مفید بداند. تیم مشاوران امنیت ملی ترامپ را افرادی تشکیل می دهند که دشمنان ایران شناخته می شوند مانند جان ‏بولتون که نه تنها مخالف مذاکره با دشمنان آمریکاست بلکه جنگ با ایران را پیامدی دلپذیر می داند. روابط ایران و آمریکا اکنون به ‏قدری متشنج است که وقوع جنگ بعید نیست. روی کار آمدن تندروها در ایران اوضاع را وخیم تر و احتمال جنگ را بالاتر می ‏برد. ‏

سیاست ترامپ نسبت به ایران، تغییر از سیاست قدیمی چماق و هویج به سیاست فقط چماق بدون هیچ مشوقی است. برای کشوری ‏ملی گرا مانند ایران که در طول تاریخ هیچگاه مقابل دشمنان زانو نزده است، پذیرش مذاکره در شرایطی که شباهت با تسلیمی ‏خفت بار در مقابل دشمن دارد، به هیچ وجه قابل تصور نیست. ‏