وقتی که نقاب آدمک ها بر سنگفرش خیس می افتد

اکرم محمدی

‘گروه یادداشت و تحلیل پایشگر- نمایشنامه شب روی سنگفرش خیس ،یکی از متفاوت‌ترین و تاثیرگذارترین آثار زنده یاد اکبر رادی بوده و تاکنون اجراهای مختلفی از آن به روی صحنه رفته  اما این بار توسط میکائیل شهرستانی در تالار سنگلج اجرا شده است.

شب روی سنگفرش‌ خیس را از دو منظر می‌توان بررسی کرد .نخست نمایشنامه و متن اثر و در مرتبه بعدی، اجرا و کارگردانی .

این نمایشنامه به دلیل شخصیت پردازی قوی ،دارای ابعاد مختلفی است. افرادی از سطوح مختلف جامعه در کنار هم داستان این نمایش را شکل می دهند .غلامحسین مجلسی استاد بازنشسته ادبیات به عنوان نقش اصلی ،  مژدهی از همکاران استاد با شخصیتی ملون ،دکتر فلک شاهی متخصص قلب وهمسایه آنهاست. گلشن همسایه‌ دیگری است که شخصیتی مذهبی دارد و پدر پنج دختر است .همچنین آرمین دانشجوی سابق آقای مجلسی، حامد خواهرزاده همسر سابق مجلسی و نوشین و رخساره دختر و خواهرش که همه این شخصیت‌ها به تدریج در نمایش معرفی می‌شوند و مخاطب با ابعاد شخصیتی آنها آشنا می‌شود.

اولویت زندگی مجلسی، دختروخواهرش هستند اما به واسطه اعتماد نابجا والبته غروری که دارند،  شاهد اتفاقات ناگواری هستیم در واقع در این نمایش شاهد این هستیم که سالم ماندن و درست زندگی کردن، بهایی دارد ودر این میان حتی نزدیکان و دوستانش برای داشته‌ها و اولویت های زندگی اش، دندان تیز کرده‌اند.

مرحوم رادی،در این نمایش نشان داد که از زمان خود جلوتر بود تا جایی که وقتی مشکلات و معضلات روایت می شوند،گویی داستان امروز است استادی که به دلیل شرایط موجود تاب نمی آورد و خود را زودتر از موعد مقرر بازنشسته می کند و حالا برای تامین مخارج خانواده کوچکش،ناتوان است . پزشک لاابالی وهمسایه مومن و مذهبی که به خواهر مجلسی نظر دارند.حامد پسرخاله نوشین که در نهایت به او تعرض می کند تا جایی که سبب خودکشی این دختر می شود.

جامعه ای کوچک و به ظاهر آراسته که پر از نیرنگ وفریب است و غروری که  اعضای این خانواده فرهنگی ، به داشتن آن می بالند اما در  نهایت این غرور است که شکسته می شود وداشته های مجلسی ، یکی یکی از دست می رود.

و اما کارگردانی این نمایش بحثی دیگراست. میکاییل شهرستانی با استفاده و به کارگیری هنرجویان آموزشگاه بازیگری ژیوار ، علاوه بر آموزش بازیگری ،فرصتی برای اجرای حرفه ای آنان فراهم کرده و برای اجرای از آنان استفاده کرده است و این کار خود جای تقدیر دارد.در این نمایش به غیر از بازیگر نقش نوشین ،که برای نخستین بار به روی صحنه رفته است ، بقیه بازیگران دومین اجرای صحنه ای خود را تجربه کردند و البته نقش آفرینی های قابل قبولی را هم ارائه کردند. هر چند در اجرای کار، ضعف هایی هم دیده می شود اما تپق زدن ها و گاه پس و پیش گفتن های آنان هم، قابل اغماض است .

اگرچه بازیگران ازعهده نقش خود به خوبی برآمدند اما نباید راهبَری کارگردان، در این مهم  را از نظر دور داشت چرا که اجرای بازیگران در صحنه و سایر عوامل با مدیریت و هدایت کارگردان اتفاق می‌افتد و شهرستانی به واسطه آموزش ،مدیریت واجرای گروهی جوان و باانگیزه ، موفق عمل کرده است.

با توجه به شرایط تالار سنگلج ومحدودیت‌های کمی آن، طراحی صحنه مناسب و قابل قبولی صورت گرفته و تمامی پرده‌های نمایش ،در یک موقعیت و لوکیشن اجرا شده است . درواقع با حداقل امکانات ،بهترین و بیشترین بهره برداری را از صحنه داشتند .

هرکسی در هر موقعیتی باید کار خود را از نقطه آغاز کند و جوانان هم نیازمند این آغاز و شروع هستند .میکائیل شهرستانی با حمایت از جوانان علاقه مند به هنر تئاتر و بهره‌گیری از آنان در نمایش، این راه را برای هنرجویان خود هموار کرده است و به نظر می‌رسد مسئولان هم باید حمایت و پشتیبانی خود را از چنین اجراهایی دریغ نکنند و راه را برای نسل جوان با استعداد،باز کنند و نگذارند که شب را روی سنگفرش خیس تجربه کنند.